Türkiye’nin su ürünleri sektöründe son yıllarda önemli bir yer edinen somon, ihracattaki hızlı yükselişiyle dikkat çekiyor.

Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, temmuz ayında tamamlanan hasatların ardından yıl sonuna kadar hem taze hem de dondurulmuş Türk somonlarının tamamen satılmasını beklediklerini belirtti. Kızıltan, 2025 yılı sonunda somon ihracatının 500 milyon doları aşacağını, 2035’e kadar ise bu rakamın 1 milyar dolar seviyesini geçeceğini öngördüklerini ifade etti.

2025 yılının ilk altı ayında Türkiye'nin su ürünleri ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 artışla 974 milyon dolara ulaştı. Bu dönemde ihracat miktarı ise yüzde 13 düşüşle 132 bin 500 ton olarak kaydedildi.

Levrek 303 milyon dolar ve çipura 273,7 milyon dolarlık ihracatla listenin başında yer alırken, somon ise yüzde 17’lik artışla 217 milyon dolarlık ihracat geliri sağladı ve ihracat artışında ilk sırada yer aldı. Onu 65 milyon dolarla alabalık, 18,5 milyon dolarla orkinos ve 12,7 milyon dolarla kaya levreği takip etti.

78 farklı ülkeye su ürünleri gönderen Türkiye'nin en büyük pazarı Rusya oldu. Rusya’yı İtalya, Hollanda, Yunanistan ve İngiltere izledi.

Sinan Kızıltan, sektörün geçen yıla göre daha iyi bir performans sergilediğini, miktar bazında düşüşe rağmen ortalama satış fiyatlarındaki yaklaşık yüzde 20'lik artışın gelirleri yükselttiğini belirtti. Kızıltan, özellikle işlenmiş ve katma değeri yüksek ürünlere yönelmenin bu artışta etkili olduğunu söyledi. 2025 yılı sonu için belirlenen 2 milyar dolarlık genel ihracat hedefinin de yakalanacağına inandığını vurguladı.

Kızıltan, somonun yükselişinde Karadeniz bölgesindeki üretimin önemli rol oynadığını ifade etti. 2019’da 29 milyon dolar olan ihracat, 2024’te yaklaşık 498 milyon dolara kadar çıktı. Sinop’tan Artvin’e uzanan kıyı şeridinde kurulan çiftliklerde yılın ilk yarısında 32 bin ton Türk somonu üretildi.

Somon üretiminin alabalıkların iç sularda yetiştirildikten sonra Karadeniz’e alınarak tuzlu suda büyütülmesiyle gerçekleştiğini anlatan Kızıltan, bu sistem sayesinde balıkların 3-4 kiloya kadar büyüyebildiğini ve pazar olanaklarının genişlediğini söyledi. İşlenmiş ürünlerle daha fazla ülkeye ulaşılabileceğini ve özellikle Karadeniz'de yapılacak yeni yatırımlarla 2032-2035 döneminde 1 milyar dolarlık ihracat seviyesinin aşılacağını belirtti.

Yılın ilk yarısında yapılan 217 milyon dolarlık somon ihracatının 151 milyon dolarlık kısmı Rusya’ya yapılırken, Belarus ve Japonya da öne çıkan diğer pazarlar arasında yer aldı. (İLKHA)