محەمەد حوسێن یلماز، سەرۆکی دامەزرێنەری هودا پار، باسی لە کارە سیاسییەکان کرد کە لە چوارچێوەی ئەرک و دیدگا و بنەماکانی هودا پار کە لە گۆڕەپانی سیاسیدا تەمەنی ١٠ ساڵ بوو، ئەنجام دراون و پرۆسەی ١٠ ساڵەی هەڵسەنگاند.

محەمەد حوسێن یلماز یاریدەدەری سەرۆکی گشتی هودا پار کە سەرۆکی دامەزرێنەری هودا پارە باس لەو ئەرک و رۆلەی هودا پار لە پرسەکانی کۆمەڵایەتی بە ئەستۆ گرتووە کرد و ئاماژەی بەوە کرد کە هودا پار بە دروشمی "پێویستی وڵات بە هودا پار هەیە" چالاکیەکانی ئەنجام دەدات و باس لەو شتانە کرد کە دەبێت بۆ عەدالەت گۆڕانکاری تێیان بکرێت و باس لە چەند پرسی دیکە لەبارەی حیزبەکەیان کرد.

یلماز سەبارەت بە قۆناغی دامەزراندنی هودا پار وتی، "لە ١٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢ داواکارییەکەمان ئاراستەی وەزارەتی ناوخۆ کرد. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢ ئاگادارکردنەوەمان پێگەیشت کە وەرگیراوە. لەو کاتەدا پرۆسەیەک هەبوو کە تورکیا پێیدا تێپەڕی. بە گشتی دەبینین هەندێک کێشەی سیاسی نەگۆڕاوە. بە واتایەکی تر ئەو کێشەیانەی کاتێک هودا پار دامەزرا هەبوون هێشتا بەردەوامن و ئێستا کێشەی ئابووریش لە سەریان زیاد بووە."

"پارتە سیاسییەکانی هەن، وردبینییەکی پێویست لەسەر پرسی کورد و لابردنی بەربەستەکانی بەردەم باوەڕی نیشان نادەن"

یلماز ئاماژەی بەوە کرد کە دوو کێشەی سەرەکی ئەو کات چارەسەر نەکردی پرسی کورد و بەربەستەکانی بەردەم ژیانی گەلی مسوڵمان بە پێی باوەڕیان بوو و دوو هۆکاری سەرەکیی کە بەهۆیەوە دەستیان بە سیاسەت کرد ئەم شتانەن و هێشتا ئەو کێشەیانە بەردەوامن و دواتر وتی، "بەداخەوە لایەنە سیاسییەکانی ئێستا سیاسەتێک پەیڕەو دەکەن کە دوورە لە چارەسەرکردنی ئەم کێشەیە و هەروەها حکومەت ئەوەندە وردبینی نیشان نادات بۆ چارەسەرکردنی ئەم کێشەیە."

یلماز لە بەردەوامی ئاماژەی بەوە کرد کە کاتێک هودا پار دامەزرا، پێویستی بە ڕوانگەیەکی جیاواز لە سیاسەتی تورکیادا هەبوو و دواتر وتی، "کاتێک ئێمە حیزبەکەمان دامەزراند، ٧٢ حزبی سیاسەتی چالاک هەبوون، ئێمەش وەک پارتی ٧٣ ئیختیاری خۆمان وەرگرت. بۆچی هودا پار پێویست بوو لە کاتێکدا دەیان حزب هەبوو؟ کاتێک سەیری حیزبە هەبووەکانی ئەو سەردەمە دەکەین، هیچ کامیان ئەو کوالیتی و تایبەتمەندییەیان نەبوو کە گوتار و هەڵوێستی هودا پار ڕەنگ بداتەوە. بە پێی ڕوانگەی هودا پار، سیاسەت دەبێ دامەزراوەیەکی پرەنسیپی بێت کە خزمەت بە کۆمەڵگا بکات و لەو چوارچێوەیەدا بەڕێوە بچێت، بەڵام بە داخەوە سیاسەت لە تورکیا بە پرەنسیپ بەڕێوە ناچێت."

"گۆڕینی سیستەمیش بە دەستوورێکی نوێ مومکینە"

یلماز لە بەردەوامی وتی، "لە کاتێکدا نزیکەی هەموو لایەنەکانی ئێستا بە شێوەیەک مامەڵە دەکەن کە دەتوانین ناوی بنێین حزبی سیستەم، هودا پار خۆی نەک وەک بەدیلێک بۆ لایەنەکانی دیکە، بەڵکو وەک بەدیلێک بۆ سیستەمەکە لە بەرامبەر هەڵەکاندا دەخاتە ڕوو. ئەمە دیدگای ئێمە و بەرنامەی ئێمەیە. بە واتایەکی تر ئێمە وەک بەدیلێک بۆ سیستەمەکە سەرهەڵدەدەین. بەو پێیەی ئێمە پێمان وایە هەموو کێشەکانی ئێستا لە هەموو وڵاتدا لە ڕوانگەی سیستەمەوە سەرچاوە دەگرن، پێمان وایە کێشەکان چارەسەر ناکرێن بەبێ گۆڕینی سیستەم و ئەو پارادایمەی کە خۆی بە دیدگای گشتیدا دادەنێت و خۆی لە قاڵب دەدات. گۆڕینی سیستەمەکەش بە دەستوورێکی نوێ مومکینە. هەر لەبەر ئەم هۆکارەش ​​وەک هودا پار دەڵێین سیستەمەکە پێویستی بە پێناسەکردنەوەی دەوڵەت هەیە بە دەستورێکی نوێ. پێویستی بە تێگەیشتنێک هەیە کە لەگەڵ باوەڕ و ناسنامەی نەتەوەیی خەڵکدا ئاشتی بێت و ئایدۆلۆژیا و شێوازی ژیان نەسەپێنێت و لە ڕێگەی خەڵکەوە خەریکی ئەندازیاری کۆمەڵایەتی نەکات."

هەروەها وتی، "لەم ڕووەوە پێمان وایە ئێمە جیاوازین لە لایەنەکانی تر و باوەڕمان بەوە نییە کە لەگەڵ گۆڕینی دەسەڵات هەموو شتێک بگۆڕێت. ئەو حیزبانەی سیاسی کە دژایەتی سیستەم دەکەن و ناڕاحەتن لە سیستەمەکە و باسیان لەوە دەکرد، گومانیان دەکرد کە بە گۆڕینی دەسەڵات ئەو شتە مومکین دەبێت بەڵام لەگەڵ ئەوەی بوونەتە دەسەڵات بەڵام لەبەر ئەوەی سیستەم نەگۆڕاوە سیستەم ئەویان گۆڕی و ئەوانیش خستە ناو پارادیگمای خۆی."

"وڵات پێویستی بە دیدگا و ڕێباز و تێگەیشتن لە مرۆڤایەتی و دادپەروەری هودا پار هەیە"

محەمەد حوسێن یلماز لە بەردەوامی سەبارەت بە بەرنامەی حیزبەکەیان وتی، "وڵات پێویستی بە دیدگا و ڕێباز و تێگەیشتن لە مرۆڤایەتی و دادپەروەری هودا پار هەیە. لە ڕاستیدا ئێمە بەرنامەی حزبی خۆمان لەسەر میحوەری باوەڕمان داڕشتووە و نووسیومانە. بەرنامەی حیزبی خۆمان لەسەر ئەو ٥ بناغەیە بنیاتنا کە ئیمانمان نیشانی داین. ئەمانە; ئاسایشی ژیان و موڵک و دین و نەوەی و عەقڵ. ئەرکی دەوڵەت پاراستن و دابینکردنی ئەم ٥ بنەما سەرەکییە. ئێمە پێمان وایە کاتێک دەوڵەت و سیاسەت لەسەر ئەم ٥ بناغەیە بنیات بنرێت، هەموو کێشە و ناڕەحەتییەکانی ناو کۆمەڵگا تێدەپەڕێن."

یلماز لە بەردەوامی سەبارەت بە تیروانینی هودا پار لەبارەی ئابووری وتی، "ئەو چارەسەرەی لە ئێستادا هەموو لایەنەکان دەیهێنن، سیستەمی لیبڕاڵە بە ڕیبا و سوودی سەرمایەدارییەوە. ئەمە وەک ڕێچکەیەک بۆ ڕزگاربوون دەخەنە ڕوو و دەسپێنن. سیستەمەکە لە خۆیدا گیر بووە. ئێمە پێمان وایە کە پێویستە مۆدێلی ئابووری ئیسلام جێبەجێ بکرێت چونکە دەوڵەمەندەکان دەوڵەمەندتر دەبن و هەژارەکان هەژارتر دەبن بەهۆی ڕێژەی ڕیبا و سوودی بانکی لە هەر قۆناغێکدا."

یلماز لە بەردەوامی جەختی لەوە کرد کە دەبێت دەوڵەت ئایدۆلۆژیایەکی نەبێت و دواتر وتی، "ئایدۆلۆژیای ١٠٠ ساڵ لەمەوبەر تا ئەمڕۆش خۆی دەسەپێنێت، لە پەروەردەوە تا بوارەکانی تر. دەوڵەت لە چوارچێوەی ئەم ئایدۆلۆژیایەدا ئەندازیاری کۆمەڵایەتی ئەنجام دەدات. ئەهریمەنێک هەیە پێی دەوترێت عەلمانیەت، باوەڕی بەسەر کۆمەڵگادا دەسەپێنێت و کەسانی غەیرە عەلمانی دەکاتە هاوڵاتی پلە دوو یان سێیەم. بیرۆکەیەک بە تێگەیشتنی دەوڵەتی نەتەوەییەوە گرێدراوە و بنەمای دەوڵەت پێکدەهێنێت. بۆیە هەرکەسێک تورک نییە وەک ئەویتر دەزانێت. پارادایمێک هەیە کە پێویستە بگۆڕدرێت. بەو پێیەی سەرچاوەی ڕاستەقینەی کێشەکە خودی سیستەمەکەیە ئەم سیستەمە دەبێت بگۆڕێت و بگۆڕێت لە بەرژەوەندی خەڵک، کۆمەڵگا پێویستی بە هودا پار هەیە."

"پێویستی بە تێگەشتنێکی دەوڵەت هەیە کە باوەڕی لە ناوەندی دیدگاکەیان هەبێت"

یلماز لە بەردەوامی باسی لەوە کرد کە گرنگی بە دادپەروەری نادرێت و لە ناوەندەکەیدا مرۆڤ نییە و دەوڵەت هەیە و بەهۆیەوە مرۆڤەکان قوربانی ئایدۆلۆژیا، بوون و هەڵەکانی دەوڵەت دەکرێت و ئیسلام فەرمان بە سیاسەتێک دەکات کە مرۆڤ لە ناوەندەکەیدا بێت و دەبێت "لە سەرەتا مرۆڤ و ئەولەویەت دادپەروەری" بێت.

ناوبراو وتی، "دادپەروەری لە هەموو بوارەکانی ژیان وەک ئابوری، یاسا، سیاسەت، پەروەردە، دامەزراندن و حەقدەست دابین بکرێت. کۆمەڵگا پێویستی بە ڕوانگەی هودا پار هەیە، وەک چۆن پێمان وایە کار و زانستی هەموو کەسێک بەو شێوەیەی شایستەی خۆی هەڵسەنگێندرێت، کە کاری ئەو کەسانەی کە لە ڕوانگەی جیاوازەوە بەشداری کۆمەڵگا دەکەن بەفیڕۆ نەدرێت، کە سیستەمی خاوەن ڕیبا و سوودی بانکی هەڵەیە و ئەوە بەرهەمهێنان دەبێت بەنرخ بێت نەک سەرمایە."

یلماز لە بەردەوامی باسی لەوە کرد کە یەکێک لە پرسە گرنگەکانی تورکیا کە دەبێت هەرچی زووە ئەنجام بدرێت گۆڕینی دەستوورە و دواتر وتی، "ئەو شتەی دەوڵەت پێک دێنێت دەستوورە. دەستورێکی مرۆڤ مەرکەزی و هاوئاهەنگ بێت لەگەڵ باوەڕ و ناسنامەی کۆمەڵگادا. ئەگەر ئەمە بکرێت ئەوا هەنگاوی یەکەم نراوە. ئەگەر ئەو شتە نەکرێت تەواوی هەنگاوەکانی کە دەهاوێژرێن سنووردار دەمێنن. هەر لەبەر ئەم هۆکارە دەبێت گۆڕانکاری لە هەموو بوارێکدا بکرێت لە پەروەردەوە بۆ ئابووری. لە تێروانینی دەوڵەت پێویستی بە وازهێنان لە سیستەمی پەروەردەی ئایدۆلۆژیا و ئابووریی ڕیبا و سوودی بانکی هەیە و هەروەها ڕوانگەیەک کە مرۆڤەکان لە پێشینەی کارەکانیان دابنرێت و پێکهاتەی خێزان بە بەها دادەنرێت و باوەڕمان سەنتەر بێت."

"پێکهاتەیەک لەسەر بنەمای هاوکاریی وڵاتانی ئیسلامی و مامەڵەکردنی هاوبەش دابمەزرێت"

یلماز لە بەردەوامی سەبارەت بە سیاسەتی دەرەوە وتی، "بە تایبەتی پێویستە دەستبەرداری ئەو تێگەیشتنە بێت کە لەسەر بنەمای بەرژەوەندی و سوود لە سیاسەتی دەرەوەدا دامەزراوە؛ ئێمە پێمان وایە پێویستە ڕێکخراوێک هەبێت کە پەیوەندییە مرۆییەکان بێتە پێشەوە و بتوانین لەگەڵ وڵاتانی ئیسلامیدا هەڵسوکەوت بکەین. بە واتایەکی تر پێمان وایە کە پێکهاتەیەک دابمەزرێت کە سنوورەکان تێیدا نەمێنن، هەموو جۆرە پەیوەندییەکی سیاسی و ئابووری پەرەی پێبدرێت، و کە لەسەر بنەمای هاوکاریی وڵاتانی ئیسلامی دژ بە ئەوروپا و وڵاتانی ئاسیا بێت و بە هاوبەشی مامەڵە بکات."

یلماز لە بەردەوامی سەبارەت بە رەفتاری میدیاکان لە بەرامبەر هودا پار باسی لەوە کرد کە هودا پار تووشی گەماڕۆ و رەفتارێکی ئەنقەسد لە لایەن میدیاکان دەبێت و دواتر وتی:

"کەسانێک هەن کە نازانن و هودا پاریان نەیانبیستووە. چونکە کەناڵەکانی ڕاگەیاندن بەڕووماندا داخراون. ئێمە هەڵوێستێکی ناوازەمان هەیە. ئێمە لە ڕووی ئایدیۆلۆژییەوە تەسلیمی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن و سەپاندنی سیستەمی ئێستا نابین. ئێمە بە هەڵوێستی خۆمان هەوڵی مانەوە دەدەین و هیچ هێزێکی سەرمایە نییە پشتیوانی یان سپۆنسەری هودا پار بکات! گەمارۆی دیفاکتۆ لەسەر هەڵوێستی ئێمە هەیە لە ئاستێکدا کە لە ڕیکلام و تەلەفزیۆن و میدیای نیشتمانیدا دەردەکەوین. ئێمە تەنها یەک کەناڵی دیالۆگمان هەیە، ئەویش پەیوەندی یەک بە یەک و کۆبوونەوەیە لەگەڵ هاوڵاتیان. ئەمەش پێویستی بە پەیوەندی و کارکردنی درێژخایەن هەیە. چونکە ٨٠ ملیۆن کەس هەن و ئاسان نییە گفتوگۆی یەک بە یەک لەگەڵ ٨٠ ملیۆن کەسدا بکرێت."

"هەوڵ دەدرێت کە هودا پار وەکو پارتێکی ناوچەیی نیشان بدرێت"

یلماز لە بەردەوامی باسی لەوە کرد هودا پار زیاتر دەناسرێت ئەگەر کەناڵەکانی ڕاگەیاندن لەگەڵیان بن و ڕوانگەی کۆمەڵگا دەگۆڕێت لەگەڵ ڕوماڵکردنی بۆچوون و تێروانینەکانی خۆی لە میدیاکاندا و وتی، "جگە لەوەش پڕوپاگەندەی درۆ و ناوزڕاندن هەیە. کەسانێک هەن هەوڵ دەدەن هودا پار وەک پارتێکی ناوچەیی نیشان بدەن. وەک ئەوە نیشان دەدرێت کە ئێمە تەنها لە ڕۆژهەڵات و باشووری ڕۆژهەڵات کار دەکەین و لە پارێزگاکانی تر هیچ کارێکمان نییە. لێرەدا بە وتنی 'ئێوە لە ئێستاوە پارتێکی ناوچەیین' هەوڵی زیندانیکردنمان دەدەن. تێڕوانین و پێناسەی حیزبی هەرێمایەتی هەڵەیە. پێشنیارەکانی چارەسەری هودا پار بۆ هەموو تورکیایە.

ئەگەر حیزبێک بیر لە هەموو کێشەکانی ئێستای تورکیا بکاتەوە و بۆچوونێک دەرببڕێت، ئەوا حیزبی هەموو وڵاتەکەیە. ئەوەی کە بنەچەی نەتەوەیی زۆرینەی کوردە، نایکاتە حیزبێکی کوردی. پێشنیاری چارەسەر بۆ هەموو وڵاتێکە. واتە نەک تەنها لەگەڵ کێشەکانی کورد؛ ئێمە مامەڵە لەگەڵ کێشە و ناڕەحەتی تورک، عەرەب، خەڵکی لاز دەکەین. ئێمە لە هەموو شوێنێک ڕێکخراومان هەیە و لەگەڵ خەڵکدا تێکەڵ بووین. لەم ڕووەوە تێڕوانینێک دروست دەبێت وەک ئەوەی بە ئەنقەست بمانەوێت بڵێین 'حیزبی کوردی' و لە ناوچەکەدا زیندانی بکەین، وەک حزبێک کە چارەسەری سنووردار بەرهەم دەهێنێت بیخەینە ڕوو و تەنیا مامەڵە لەگەڵ کێشەی موسڵماناندا بکەین. ئێمە مامەڵە لەگەڵ کێشە و ناڕەحەتی موسڵمانان و مەسیحییەکان و خەڵکی نەتەوە جیاوازەکان دەکەین کە لەم وڵاتەدا دەژین. هەرچەندە پێشنیارەکانی چارەسەری ئێمە گشتین، بەڵام بە ئەنقەست هەوڵ دەدەن بە پەرەپێدان و پڕوپاگەندەی ساختە بلۆکمان بکەن یان بە دروستکردنی تێڕوانینێکی ساختە لە مێشکی خەڵکدا ڕێگری لە ڕەزامەندی بکەن. ئەمە کێشەیەکە کە دەبێت تێپەڕێنرێت، ئێمەش هەوڵی تێپەڕاندنی دەدەین."

"سەرۆکەکەمان پەیامی گرنگی دەبێت لە بۆنەی ١٠ ساڵەی دامەزراندنەکەماندا"

یڵماز ڕایگەیاند کە سەرەڕای هەموو بەربەست و چەواشەکارییەکان، هودا پار ڕۆژ بە ڕۆژ تێکەڵبوونی خۆی لەگەڵ خەڵکدا زیاد دەکات و ئامانجەکانی بۆ ئەو سێگمێنتانە ڕوون دەکەنەوە کە دەتوانن پێی بگەن و دواتر وتی، "خشتەی حزبەکەمان ڕوونە. بەرنامەی حیزبی ئێمە ناوازەیە و لە هیچ بەرنامەیەکی تری حیزبی ناچێت. چارەسەرەکانمان ناوازەن. جیا لە چوارچێوەی گریمانەیی ئێستا، سیاسەت و تێگەیشتنێکمان هەیە بۆ سیاسەت کە سوود و بەرژەوەندییەکانی خەڵک لەبەرچاو دەگرێت. گەلەکەمان لە پرۆسەکەدا دەبینن. ئێمە پێمان وایە کاتێک بەرنامەی حزبی ئێمە دەخوێننەوە، پەیڕەوی لە لێدوانی بەرپرسانی حزب دەکەن، گوێ لە لێدوانەکانمان دەگرن و بەدواداچوون بۆ هەڵسەنگاندنی هەفتانەمان دەکەن، ئەوا بە ڕوونیتر تێدەگەن کە ئێمە چی پێشکەش بە کۆمەڵگا دەکەین، چۆن چارەسەر بۆ کێشەکانی ئێستا پێشکەش دەکەین، و وەک ئەوان بیانناسە، ئەوان ڕەزامەندییان زیاد دەکەن."

یلماز لە کۆتاییدا باس لەو بەرنامەیەی بڕیارە بەهۆی ١٠مین ساڵی دامەزراندنی هودا پار ئامادە بکرێت کرد و وتی، "ئێمە ١٠ ساڵە پارتێکی سیاسیین. ڕۆژی دووشەممە ١٩ی کانوونی دووەم لە دیاربەکر بۆنەیەکی ساڵڕۆژمان هەیە. هەروەها لە لایەن لایەنە سیاسییە جیاوازەکانەوە بانگهێشتنامەمان پێگەیشت. لە چالاکییەکەدا پەیامی گرنگ لەلایەن سەرۆکەکەمانەوە پێشکەش دەکرێت. پێشنیار دەکەین گەلەکەمان لەم کاتەدا ڕەزامەندی خۆیان نیشان بدەن و بەشداری بکەن و ئەوانەی ناتوانن بێنە ڕاستەوخۆ لە تیڤی و لە پلاتفۆرمە جیاوازەکانەوە سەیری بەرنامەکەمان بکەن."(İLKHA)