Litvanya Başbakanı Gintautas Paluckas, artan siyasi baskı ve geçmiş iş ilişkilerine yönelik devam eden soruşturmalar nedeniyle hem hükümet başkanlığından hem de Sosyal Demokrat Parti liderliğinden istifa etme niyetini açıkladı.

Karar, "Litvanya İçin Demokratik Birlik" lideri ve Seimas Sözcüsü Saulius Skvernelis'in, Paluckas başbakan olarak görev yapmaya devam ederse partisinin iktidar koalisyonunda kalmayacağını açıklamasının ardından geldi.

Skvernelis, siyasi krizi görüşmek üzere Çarşamba günü Cumhurbaşkanı Gitanas Nausėda ile bir araya geldi.

Litvanya Mali Suç Soruşturma Servisi'nin (FNTT), Paluckas'ın baldızının sahibi olduğu Dankora şirketine Perşembe sabahı baskın düzenlemesinin ardından baskılar yoğunlaştı. Şirket, Avrupa Birliği sübvansiyonları almış ve bunları başbakanın kısmen sahibi olduğu Garnis şirketinden pil sistemleri satın almak için kullanmıştı.

Cumhurbaşkanı Gitanas Nausėda daha sonra başbakanın istifa etme niyetini doğruladı.

Nausėda gazetecilere yaptığı açıklamada, "Gintautas Paluckas bu sabah beni aradı ve istifa ettiğini bildirdi" dedi.

Paluckas'ın tek doğru tercihi yaptığını söyleyen yetkili, "Kararını memnuniyetle karşılıyorum" diye ekledi.

Cumhurbaşkanı Nausėda daha önce Paluckas'a artan kamuoyu endişelerine yanıt vermesi veya tutumunu yeniden değerlendirmesi için iki hafta süre vermişti. Paluckas bu süre zarfında iki haftalık bir tatile çıktı, ancak gelişmeler hızla devam etti.

Litvanya Anayasası'na göre başbakan, Seimas'ın onayıyla cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınır.

Krizi tetikleyen skandallar

Mevcut skandal, Laisvės TV ve Siena gazetecilik merkezi tarafından hazırlanan bir araştırma raporundan kaynaklanıyor. Raporda, Paluckas ve bir iş ortağının kurucu ortağı olduğu Garnis'in, Paluckas başbakanlık görevini yürütürken ulusal kalkınma bankasından 200.000 avroluk sübvansiyonlu kredi aldığı ortaya çıktı. Kredi şu anda Litvanya Baş Resmi Etik Komisyonu tarafından soruşturuluyor.

Başka bir raporda, Paluckas'ın eski şirketi Sagerta'nın, iş adamı Darijus Vilčinskas ile bağlantılı bir şirket olan Uni Trading'den yüklü miktarda kredi aldığı ve geri ödemediği ortaya çıktı. Paluckas ayrıca, 2012 yılında Vilčinskas'a ait bir şirketten 223.000 avroluk bir mülk satın almıştı; ancak daha önce girişimciyle herhangi bir ticari bağı olduğunu reddetmişti. Vilčinskas daha sonra Paluckas'ın şirketine yatırım yaptığını doğruladı.

Siena ve Laisvės TV'nin üçüncü haberinde, Kıbrıslı bir şirketin Paluckas'a 2012 yılında Vilnius'un merkezinde, Vilnius Belediye Başkanlığı'nda üst düzey bir yetkili olarak yönettiği bir arazi üzerinde indirimli bir daire sattığı ortaya çıktı.

Ayrıca Paluckas'ın belediyeye olan 16.500 avroluk borcunun sadece kalan 4.900 avrosunu 8 Temmuz'da ödediği ortaya çıktı. Borç, "fare davası" olarak bilinen 2012 tarihli bir mahkeme kararıyla bağlantılıydı.

Son olayda ise  Paluckas'ın baldızının sahibi olduğu ve 2024 yılında kurulan Dankora şirketinin AB fonu aldığının ve bu fonun büyük kısmının, başbakanın yüzde 49 hissesine sahip olduğu Garnis'ten mal alımına harcandığın ortaya çıktı. Kamuoyunun tepkisi üzerine Dankora, fonları iade etti.

Paluckas, herhangi bir suç işlediğini sürekli olarak reddetti. Yaz tatiline çıkmadan önce, Sosyal Demokrat Parti başkanlığı, onu destekleyen bir açıklama yaparak, hükümetin performansının istikrarlı ve etkili olduğunu belirtti ve yargı makamları, Paluckas'ın ticari faaliyetleri ve varlıkları hakkındaki soruşturmalarını tamamlayana kadar görevde kalması çağrısında bulundu. (İLKHA)