Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, birçok ilde ürün kaybına neden olan zirai dona ilişkin, "Sigortası olanların derhal ödemeleri yapılacak. Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı ancak sigortası olmayan üreticilerimiz için de bu ana kadar yapmış oldukları giderleri hesaplayarak onların bu yapmış oldukları maliyetlerini de karşılayacağız." dedi.

Bakan Yumaklı, Malatya'da kayısıda büyük bir ürün kaybına yol açan zirai don sanrası merkez Yeşilyurt ilçesine gelerek incelemelerde bulundu, basın mensuplarına konuştu.

Kuyulu Mahallesi'ndeki bir kayısı bahçesinde açıklamalarda bulunan Yumaklı, iklim değişikliğinin en çok etkilediği ülkelerin başında Türkiye'nin geldiğini belirtti.

Bakan Yumaklı, şubat ayında Mersin, Adana ve Hatay'da gerçekleşen don olayından sonra 10 -14 Nisan tarihleri arasında Malatya dahil bazı şehirlerde de meyve ağaçlarının çok büyük zarar gördüğü bir zirai don hadisesi yaşandığını kaydetti.

"Eksi 17’ye varan sıcaklık düşüşlerine metotların yapabileceği bir şey yok"

Yumaklı, "Ağaçların belli sıcaklık düşüşlerini tolere etmesi mümkün; bu eksi 4 dereceye kadar kimi zaman eksi 6 dereceye kadar ağaçlar tarafından tolere edilebiliyor. Bu süre içerisinde farklı metotları da kullanarak bu etkiyi azaltmak üzere üreticilerimizin bazı gayretleri oluyor. Ancak eksi 17’ye varan sıcaklık düşüşlerine artık şu andaki teknolojinin de ya da metotlarını da yapabileceği bir şey yok. Maalesef böyle bir durumla karşılaşmış olduk." dedi.

"Hasar tespit çalışmaları için fiziki şartların oluşması gerekir"

Hasar tespitlerine hemen başladıklarını ifade eden Yumaklı, "Geçtiğimiz salı gününden itibaren Meteorolojinin bize olan uyarılarıyla birlikte Tarım Orman Bakanlığının bütün ekipleri, üreticilerimizi bilgilendirmek ve ne yapılabilecek ise birlikte de yapmak üzere sahaya indi. Hatta kimi zaman üreticilerimizi oturdukları kahvehanelerden hadi bakalım birlikte bir tarlanıza bahçenize gidelim diye teşvik ettik. Zirai don cuma gecesi gerçekleşti maalesef ve ertesi sabahtan itibaren de arkadaşlarımız fiziki şartların imkan verdiği ölçüde hasar tespitlerine başladılar. Burada tekrar ifade etmem gereken husus şu; hasar tespit çalışmaları için fiziki şartların oluşması gerekir. Yani eğer hâlâ üzerinde karın buzun olduğu bir hasar tespiti mümkün olmuyor ancak fiziki şartlar imkan verdiği ölçüde derhal hasar tespit çalışmalarına başlandı." ifadelerini kullandı.

"Mahvolduk" açıklamaları sorumsuzca

Don olayı üzerinden yanlış bilgi veren kesimlere tepki gösteren Yumaklı, "Böyle durumlarda herhangi bir temsiliyeti olabilir ya da bilemiyorum kendisine göre bir uzmanlığı olabilir ancak elinde hiçbir veri olmadan hitap ettiği kesim neyse, nereyse onlara mesaj verme adına tamamen bizlerin bile elinde olmayan, olması mümkün olmayan bilgileri tahmin ederek ya da kendisine göre yorumlayarak sorumsuzca açıklama yapanları gördüm. Hâlâ da devam ediyorlar. Bol keseden, hiçbir sorumluluğu olmadığı için sadece konuşup 'Tamam mı? Artık ben mesajımı verdim.' diyenler var. Bunların ne üretimimize ne de üreticimize bir faydası var. O yüzden buradan bakanlığımızın yaptığı açıklamaların dikkate alınmasını özellikle istirham ediyor. Genel geçer şeyler söyleyerek insanların kafasını karıştırmanın hiçbir anlamı yok." diye ekledi.

Stratejik ürünlerden hububat, baklagil, yağlı tohumlar ve sebzelerle ilgili ekim dönemiyle alakalı zamanlarının olduğunu vurgulayan Yumaklı, bunlarla ilgili bir şey olmadan, "mahvolduk" açıklamalarının sorumsuzca olduğunu kaydetti.

Don olayının bazı yerlerdeki meyve gruplarında çok fazla etkili olduğunu, bazı yerlerde ise çok az etkili olduğunu ifade eden Yumaklı, "Bunların hepsi sağlıklı bir şekilde, düzgün bir şekilde hasar tespitlerinin yapılmasıyla mümkün. Bu zamana kadar olduğu gibi, 2014 yılında da benzer don hadisesi olmuş. Onun bundan farkı daha önceden olduğu için yani mart ayı gibi olduğu için orada sebze gruplarına da etki etmiş ama şimdi sadece bu büyük oranda meyve gruplarına etki etmiş bir husus. 34 ilimiz şu andaki tespitlerimiz ile bunlardan farklı ölçülerde farklı oranlarda etkilendi. Elbette yani bundan önceki yıllarda da küçük küçük farklı farklı illerde bu olay olmuyor muydu? Oluyordu. Yani şimdi bunları da işin içerisine katarak Türkiye'de böyle bir kaotik ortamın oluşmasını gıda anlamında sağlamanın hiç kimseye faydası yok."

Ödemeler derhal yapılacak

Yumaklı, şöyle devam etti: "Dün akşam Sayın Cumhurbaşkanımız da bir açıklama yaptı.  Sigortası olanlar yani tarım sigortasını yaptırmış olanlar tespit çalışmaları biter bitmez aynı Mersin, Adana Hatay'da olduğu gibi derhal ödemeleri yapılacak. O tespit süreci bittiğinde daha sonra Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı ancak sigortası olmayan üreticilerimiz için de bu ana kadar yapmış oldukları giderleri hesaplayarak onların bu yapmış oldukları maliyetlerini de karşılayacağız.

Tespit belirleme sigortası olanlar için ödeme sigortası olmayanlar için de hesaplama ve ondan sonra ödeme gibi bir takvimi uygulayacağız. Burada tarımsal üretim yapanlar için iklim değişikliğinin bundan sonra da öngörülemez hatta önlenemez etkilerinden uzak kalabilmek ve emeğin bir yıllık emeğin bir dönemlik emeğin boşa gitmemesi için bunu garanti altına alacak olan tarım sigortasının önemini tekraren belirtmek istiyorum. Burada bundan sonraki dönem için de bütün yorgunluğumuzu bu işe vereceğiz. Ya 5 senede bir oluyor ya 10 senede bir oluyor. Bunu yaptırmamak da olur dememek gerekir. Bir sefer olduğunda ortaya çıkaracağı hasar çok büyük olur."

"Bu ağaçların önümüzdeki sene meyve verebilmesi için yapılması gerekenler var"

Şu anda Malatya'da kayısı ağaçlarında büyük oranda zarar olduğunu söyleyen Bakan Yumaklı, "Bunlar zaten bakıldığında da görülebiliyor. Ancak bu ağaçların önümüzdeki sene meyve verebilmesi için yapılması gerekenler var. Bunlarla ilgili de hem bakanlığımız hem valiliğimiz illerdeki valiliklerimiz de çalışmalara başladılar. Bu teknik bir çalışma, uzmanlık isteyen bir çalışma. Bu yönde de gayretimiz olacak. Şu ana kadar olan oldu. Artık bundan sonrası için bu ağaçların tekrar verime dönmesi açısından bizler de çalışmamıza devam edeceğiz. Ben bütün bu don hadisesinin başladığı andan itibaren illerimizdeki üreticilerimiz de valilerimize çok yoğun bir takip görüşme trafiği gerçekleştirdim. Çok yakından takip ettim. Bazı konuların işte analizi, altyapı çalışmalarını gerçekleştirdim. En nihayetinde de Sayın Cumhurbaşkanımıza oluşan durumu o an itibariyle arz ettim. Yine söylüyorum tahmin ettiklerimiz de var. Onlar gerçeğe dönünce farklılaşabilir. Ama durumu Sayın Cumhurbaşkanımıza arz ettim. Sağ olsun, Sayın Cumhurbaşkanımıza ben buradan hürmetlerimi tekrar arz ediyorum. Her zaman olduğu gibi üreticimizin yanında olmakla ilgili hiçbir terettüt göstermeden derhal bize talimatlarını verdi. Ve buradaki dün de kendilerinin açıklamış olduğu bizim de hazırlıklarına devam ettiğimiz hususu bizlere talimat olarak verdi." şeklinde konuştu.

"Malatya'da yaklaşık 50 bin ton civarında bir kuru kayısının stoğu var"

Üreticilerimize bir kez daha geçmiş olsun temennisinde bulunan Yumaklı, "Malatya için kayısı son derece önemli. Türkiye'nin kayısı üretiminin yarısı, ihracatının dörtte üçü Malatya'dan gerçekleşiyor. Bardağın biraz da dolu tarafından bakalım. Malatya'da yaklaşık 50 bin ton civarında bir kuru kayısının stoğu var. Dolayısıyla pazar kaybı anlamında da bu bizi nispeten rahatlatacak. İşin o kısmına da baktık. Açıkçası bütün emeğimiz, bütün gayretimiz dediğim gibi hasar tespiti bunlarla ilgili gerekli çalışmaların yapılması ve ondan sonra da üreticilerimizin önümüzdeki sene bu ağaçların verime dönmesiyle ilgili çalışmalarını hep birlikte gerçekleştirmek." dedi.

Yumaklı, "Ülkemiz için elbette deprem hadisesinin çok büyük bir etkisi oldu. Hepinizin malumu devletimiz vatandaşlarımızın normal hayatına dönebilmesi için çok yoğun bir çaba sarf ediyor. Bunu Malatya'da burada çok yakından görüyoruz. Zaten ikinci bir olay Malatya'nın üreticilerine ekonomisine etki edecek şekilde bu olay gerçekleşti. Bununla ilgili de yine devletimiz her zamanki gibi ilk andan itibaren vatandaşımızın normal hayatına dönebilmesi için oradaki mağduriyetini olabildiği ölçüde giderebilmek için gerekeni yaptı.  Her zaman olduğu gibi bundan sonra da öyle olacak." diye ekledi.

"Tarım sigortasını tercihini yapalım"

Tarım sigortasının önemine bir kez daha dikkat çeken Yumaklı, "Tarım sigortasının poliçe bedelinin yüzde 70’i devletimiz tarafından karşılandı. Eğer don hadisesi ya da benzeri olaylar için koruma araç gereçleri kullanmak istiyorsanız bunların yarısını da devletimiz hibe olarak veriyor. Bunların kullanılmasının da yüzde 25 ile 35 arasında poliçe bedelinde indirim yapılıyor . Bütün amaç o emeğin garanti altına alınması. O yüzden buradan tekrar istirham ediyorum bütün üreticilerimize; lütfen tarım sigortasını tercihini yapalım." çağrısında bulundu.

Basın açıklamasına Vali Seddar Yavuz, Malatya Milletvekilleri Bülent Tüfenkci, İhsan Koca, Abdurrahman Babacan, İnanç Siraç Kara Ölmeztoprak ile Mehmet Celal Fendoğlu, Yeşilyurt Kaymakamı Kutsal Baytak, Büyükşehir Belediye Başkanı Sami Er, Yeşilyurt Belediye Başkanı Prof. Dr. İlhan Geçit, İl Tarım ve Orman İl Müdürü Osman Akar ve ziraat oda başkanları katıldı. (İLKHA)