2019 yılında yapılacak çiğ süt desteği ve süt piyasasının düzenlenmesine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Buna göre, 2019 yılında yapılacak çiğ süt desteği ve süt piyasasının düzenlenmesine ilişkin kararın yürürlüğe konulmasına, 5488 sayılı Tarım Kanununun 19'uncu maddesi gereğince karar verildi.

Üretmiş olduğu çiğ sütü 17 Aralık 2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik kapsamındaki süt işleme tesislerine satan ve 4'üncü maddede tanımlanan bir üretici örgütüne üye olan yetiştiricilere; manda, inek, koyun ve keçi sütü ile soğutulmuş inek sütüne, üretici örgütleri kanalı ile pazarlanan soğutulmuş inek sütüne Tarım ve Orman Bakanlığının belirleyeceği dönemler ve birim fiyatlar üzerinden destekleme ödemesi yapılacak.

Üretmiş olduğu çiğ sütü, süt piyasasının düzenlenmesi uygulaması kapsamında, üretici örgütleri aracılığı ile süt tozuna çevirterek Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğüne (ESK) satan üreticiler çiğ süt desteklemesinden yararlandırılacak.

27 Nisan 2017 tarihli ve 30050 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çiğ Sütün Arzına Dair Tebliğ kapsamında hastalıktan ari işletme belgeli süt üreten işletmeler, ürettikleri çiğ sütü, faaliyet alanında sütün arzı/satışı bulunan işletme kayıt belgesine sahip ve Bakanlık Süt Kayıt Sistemine (BSKS) kayıtlı yerel perakendecilere, işletme kayıt belgesine sahip BSKS’ye kayıtlı süt dolum tesislerine fatura/müstahsil makbuzu karşılığında satmaları şartıyla çiğ süt desteklemesinden yararlandırılacak.

Süt piyasasının düzenlenmesi

Süt piyasasının düzenlenmesi uygulamasında, ESK tarafından yapılan alım ve satım arasında oluşacak fark, hayvancılık destekleme bütçesinden karşılanacak. Süt piyasasının düzenlenmesine ilişkin uygulama 2 yıl süre ile devam ettirilecek.

Kesinti oranı

Merkez birliğini kurmuş olan, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununa göre kurulmuş ıslah amaçlı yetiştirici birlikleri ve/veya 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanununa göre kurulmuş üretici birlikleri ve/veya Bakanlıkça kuruluşuna izin verilen 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurulmuş tarımsal amaçlı kooperatif üyelerinin hak ettikleri desteklerden, belirtilen oranlarda, çiftçi örgütlerini güçlendirme adı altında sistem üzerinden kesinti yapılacak. Kalan miktar yetiştiricilerin/üreticilerin hesabına ödenecek.

Üretici ve yetiştirici birlikleri üzerinden yapılan desteklemelerde yüzde 3’ü il/ilçe üretici birliklerine, il yetiştirici birliklerine, bu bedelin içinden yüzde 5’i merkez birliklerine; kooperatifler üzerinden yapılan desteklemelerde ise yüzde 3’ü kooperatif üst birliği veya bölge birliğine, bu bedelin içinden yüzde 25’i merkez birliğine olmak üzere kesinti yapılacak.

Belirtilen oranlarda yapılan kesintiden sonra kalan miktar yetiştiricilerin hesabına ödenecek. Birden fazla merkez birliğine üyeliği bulunan kooperatif üst/bölge birlikleri destekleme yılı için çiftçi örgütlerini güçlendirme bedelinin ödeneceği merkez birliğine taahhütname verecek. Bu taahhütnameler, merkez birliklerince destekleme yılı başında Bakanlığa gönderilir. Çiftçi örgütlerini güçlendirme bedeli merkez birliklerinden gelen liste ve taahhütnamelere göre ödenecek.

Finansman ve ödemeler

Bu Karar kapsamında yapılacak yılı ödemeleri için gerekli kaynak, Bakanlığın 2019 yılı bütçesinde hayvancılık desteklemeleri için ayrılan kaynaktan sağlanacak. 2019 yılından kalan ödemeler 2020 yılı bütçesinde hayvancılık desteklemeleri için ayrılacak ödenekten sağlanacak.

Bakanlık; ödemelerde ihtiyaç duyulacak belgeleri belirlemeye ve değiştirmeye, ödemeye esas bu Kararın yürütülmesine ilişkin diğer düzenlemeleri yapmaya, uygulama esaslarını belirlemeye, T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile birlik ve kooperatiflerle hizmetlerinden yararlanmak üzere protokol yapmaya yetkili olacak.

Destekleme ödemeleri; tebliğ ile belirlenen iş ve işlemlerin yapılmasının ardından, ödemeye esas icmallerin elektronik ortamda T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğüne iletilmesi ile birlikte Bakanlık tarafından gerekli kaynağın bu Bankaya aktarılmasından sonra yapılacak.

Destekleme ödemeleri için gerekli finansman, bütçenin ilgili harcama kaleminden tahsis edilerek karşılanacak. Bu Kararın uygulanmasıyla ilgili olarak, T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğüne hizmetlerinden dolayı, ödenen destekleme tutarının yüzde 0,2’si komisyon olarak ayrıca ödenecek.

Bu Karar kapsamında yapılan destekleme ödemeleri kamu kaynağı olduğundan hak sahibinin hesabına aktarılmadan önce, haciz/icra, temlik ve benzeri işlemler yapılamayacak.

Desteklerden yararlanamayacak olanlar

Kararda belirlenen hükümlere uymayanlar, gerçeğe aykırı beyanda bulunan ve/veya belge ibraz edenler, kamu kurum ve kuruluşları desteklerden yararlanamayacak.

Denetim, haksız ödemelerin geri alınması ve hak mahrumiyeti

Destekleme ödemelerinin denetimini sağlayacak tedbirleri almaya Bakanlık yetkili olacak. Bu amaçla yapılacak çalışmalarda gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kooperatifler ve birliklerin hizmetlerinden yararlanılacak.

Uygulama tebliğinde belirlenen ilgili birimler, kendilerine ibraz edilen belgelerin kontrolünden ve kendi hazırladıkları belgelerden sorumlu olacak. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyerek haksız yere ödemeye neden olanlar ile ödemelerden haksız yere yararlanmak üzere sahte veya içeriği itibarıyla gerçek dışı belge düzenleyen ve kullananlar hakkında gerekli cezai, hukuki ve idari işlemler yapılacak.

Haksız yere yapılan destekleme ödemeleri, ödeme tarihinden itibaren 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen gecikme zammı oranları dikkate alınarak hesaplanan kanunî faizi ile birlikte anılan Kanun hükümlerine göre geri alınacak. Haksız ödemenin yapılmasında ödemeyi sağlayan, belge veya belgeleri düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler, geri alınacak tutarların tahsilinde müştereken sorumlu tutulacak.

Bu Kararla belirlenen destekleme ödemelerinden, idari hata sonucu düzenlenen belgelerle yapılan ödemeler hariç olmak üzere haksız yere yararlandığı tespit edilenler ile idari hata sonucu yapılan fazla ödemeyi iade etmeyenler beş yıl süreyle hiçbir destekleme programından yararlandırılmayacak. (Fırat Arslan-İLKHA)