Su ürünleri sektörü 2024 yılında ihracatta 2 milyar dolar barajını ilk kez aşarken, Türkiye'nin somonu son 5 yılda ihracatını 17 kat artırarak büyük bir başarı hikayesi yazdı.

Ülkede somon üretimi 10 yıl önce 5 bin ton iken, günümüzde 100 bin tona ulaştı. Somonun mevcut üretim ve ihracat artış hızını koruduğu takdirde yakın gelecekte levrek ve çipurayı geçerek ihracatta liderliğe aday olduğunu ortaya koyuyor.

 Ege İhracatçı Birlikleri verilerine göre; Türkiye’nin somon ihracatı 2019 yılında 29 milyon dolar iken, sonrasında ihracatını her yıl katlayarak 2024 yılı sonunda 498 milyon dolara ulaştı. 

Rusya Federasyonu 356 milyon dolarla Türk somonu ihracatında açık ara liderliğini sürdürürken; Almanya’ya 36 milyon dolarlık, Vietnam’a 26 milyon dolarlık Türk somonu gönderdik.

Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Türk su ürünleri sektörü ve üniversitelerin ortak çalışmalarıyla Türk somonu üretiminde ve ihracatında büyük yol kat edildiğini, ihracatın 2024 yılında yüzde 31’lik artışla 349 milyon dolardan 498 milyon dolara ulaştığını, son 5 yılda Türk somonu ihracatının 17 kat artış gösterdiğini dile getirdi.

Dünya genelinde sağlıklı beslenmenin her geçen gün değer kazandığına dikkati çeken Kızıltan, “Türk somonunun, omega-3 yağ asitleri açısından zenginliği, protein kaynağı olması gibi faktörler Tür somonuna ilgiyi artırıyor. Karadeniz bölgemizdeki su koşulları ve iklim şartları somon yetiştiriciliği için ideal. Karadeniz’deki iklim özellikleri üretimdeki artışı destekliyor. Somon yetiştiriciliği için kullanılan teknolojilerin gelişmesi ve modern tesislerin kurulması da üretim verimliliğini artıran etkenler arasında” diye konuştu.

Türkiye’de Türk somonu ihraç eden firma sayısının 60’ı aştığı bilgisini veren Kızıltan şöyle devam etti: “Türkiye’nin su ürünleri ihracatında büyük bir başarıya ulaşıldı. 2000’lerde yalnızca 59 milyon dolar seviyesinde olan ihracat, 2024 sonunda 34 kat artışla 2 milyar 19 milyon doları geçti. Sektör olarak 2027 yılında hedefimiz 2,5 milyar dolara ulaşmak.”

2023 verilerine göre Türkiye’nin yıllık su ürünleri üretiminin 1 milyon tonu aştığının altını çizen Kızıltan, su ürünleri sektöründe modern tesis yatırımları sayesinde önemli bir mesafe kat edildiğini vurguladı. Kızıltan, “Türkiye’de 556 bin ton su ürünü yetiştiricilikle elde edilirken, bu yöntem toplam üretimin yüzde 55’ini oluşturuyor. Norveç su ürünleri sektöründe yıllık 15 milyar dolarlık ihracat yapıyor. Türkiye olarak biz de bu seviyelere ulaşabiliriz” diyerek sözlerini noktaladı.

Su ürünleri ihracatında Ege Bölgesi lider

Su ürünleri ihracatında Ege Bölgesi liderliğini sürdürdü. Ege Bölgesi’nin su ürünleri ihracatı yüzde 15’lik artışla 1 milyar 127 milyon dolardan 1 milyar 292 milyon dolara yükseldi.

 Ege Bölgesi, Türkiye’nin su ürünleri ihracatının yüzde 64’ünü tek başına gerçekleştirdi.

Su ürünleri ihracatında levrek 570 milyon dolarla liderliğini sürdürdü. Levrek ihracatı 2023 yılına göre yüzde 10 artış gösterdi.

Levrek ihracatında ilk üç ülke 126 milyon dolarla İngiltere, 85 milyon dolarla İtalya ve 84 milyon dolarla Hollanda oldu.

Su ürünleri sektöründe en çok ihraç ettiğimiz ikinci balık türü ihracatını yüzde 22 artırarak 417 milyon dolardan 508 milyon dolara artıran çipura oldu.

Çipura ihracatında İtalya 100 milyon dolarla ilk sırada yer alırken, İtalya’yı 75 milyon dolarda Yunanistan ve 72 milyon dolarla Hollanda izledi.

Orkinos ihracatı 2024 yılında yüzde 153’lük rekor artışla 51 milyon dolardan 129 milyon dolara çıktı.

Orkinos ihracatımızın 99 milyon dolarlık büyük dilimi Japonya’ya yapılırken, Güney Kore 29 milyon dolarlık orkinos talep etti.

Alabalık ihracatı 117 milyon dolar olurken, kaya levreği ihracatından 25,5 milyon dolar döviz geliri elde edildi. Diğer su ürünleri ihracatımız yüzde 16’lık artışla 181 milyon dolardan 210 milyon dolara yükseldi.

Almanya, 52 milyon dolarlık alabalık talebiyle birinci ülke olurken, Almanya’yı 18 milyon dolarla Rusya ve 9,5 milyon dolarla Hollanda takip etti. (İLKHA)