​Antep Fıstığı Araştırma Enstitüsünde 2 bin metrekarelik bir alan üzerine kurulu olan Türkiye’nin tek aşılı Antep fıstığı serasında yılda 20 bini aşılı olmak üzere toplam 50 bin fidan üretiliyor.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin önemli tarımsal ihraç ürünü Antep fıstığı üretiminde kalite ve verimi arttırmaya yönelik yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren Antep Fıstığı Araştırma Enstitüsüsü Müdürü, istasyonlarında 2 bin metrekarelik alan üzerine kurulu seralarında yılda 20 bin aşılı fidan üretildiğini söyledi.

Antep fıstığı üretiminde rekolte artışını sağlayacak aşılı fidan yetiştiriciliğinin önemine değinen Antep Fıstığı Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Nevzat Aslan, kurum olarak Antep fıstığı yetiştiricilerinin yeni üretim sahaları için fidan taleplerini karşılamaya çalıştıklarını, yeni çeşitler geliştirdiklerini verimi ve kaliteyi artırmak üzere araştırmalar yaptıklarını ifade etti.

Antep Fıstığı Araştırma Enstitüsünde hastalık ve virüslere dirençli üretilen aşılı fidanlar ile ilgili bilgiler veren Aslan, Antep fıstığı fidanlarının mutlaka aşılanması gerektiğini belirterek, aşılı fıstık fidanlarının üreticilerin erkenden verim alma fırsatları sağladığını söyledi.

Türkiye'de aşılı Antep fıstığı fidanı üretiminin, üreticilerin talebini karşılayamadığını vurgulayan Aslan, “İçinde bulunduğumuz kontrollü serada aşılı Antep fıstığı üretimi yapmaktayız. Antep fıstığı fidanları mutlaka aşılanmalıdır. Yoksa yabani dediğimiz yâda yerelde üç kısımda şetilde fıstık yetişiyor. Haziran ayında ağaçların mutlaka aşılanması gerekiyor. Biz burada sahada özel sektörde yeterince yapılmadığı için arge faaliyetlerimizin yanı sıra fidan üretimi yapmaktayız.” dedi.

Hastalık ve virüslere dayanıklı aşılı fidanlarla ürün üretiminin bakım şartlarına göre 5-6 yıl gibi erkene alınabildiğine işaret eden Aslan, “Bu fidanlara aşı atılıyor. Yıllık olarak aşısız 30-35 bin civarında Antep fıstığı fidanı üretmekteyiz. Aşılı ise 15-20 bin üretmekteyiz. Bununla bahçe tesisi yapan üreticilerimiz erkenden verim alma fırsatları yakalamış oluyorlar. Aksi takdirde çöğür yâda tohum ektikleri zaman bahçenin verime yatması yaklaşık bir 10 yıl sürmektedir. Ama aşılı şekilde alıp bahçe tesis ettiğinde ilk yılda bahçe tesisi sağlıklı bir şekilde oluşmaktadır. Aynı zamanda iyi bakım şartlarında 5-6 yıl sonra ürün almaya başlamaktadırlar.”ifadelerini kullandı.

Aslan, “Biz Antep fıstığı çöğürlerini yılda iki dönemde aşılıyoruz. Bir uyanma başladığı dönemde yonga aşılama yapıyoruz. İkinci olarak da bu mevsimde göz aşısı yapmaktayız. Aşılı Antep fıstığı üretimi özel sektörde yeterince yapılmıyor. Yeni yeni başlayanlar var. Ama henüz piyasanın ihtiyacını karşılayacak durumda değil. Biz özel sektörü bu noktada teşvik ediyoruz, teknik destek veriyoruz. Bu anlamda da sahada ciddi bir ihtiyaç bulunmaktadır. Kamu kurumu olarak Antep fıstığı aşılı sera üretimi tek.”diye konuştu.

Antep fıstığını fidan düzeyinde iken aşılamanın bir maharet ve ustalık istediğini belirten Aslan, “Biz bir fidanı kalem çapına geldiği zaman yani yaklaşık 5-6 milimetre çapına geldiğinde aşılıyoruz. Sahadaki üreticilerimiz 10-15 milim olduktan sonra yani 4-5 yıl sonra aşılayabilmektedir. Biz erken aşıladığımız için ve aşılama ne kadar geç yapılsa tutma oranı daha yüksek oluyor. Ama erken dönemde ise böyle kontrollü bir serada aşıya gelir gelmez biz aşılamak zorundayız. Seramızda aşı konusunda ustalaşmış yaklaşık 10 işçimiz var. Bunlar günde bin 500 tane fidana aşı yapabilmektedir.”diye konuştu.

Havalar aşırı derece sıcak olduğu için aşılanan fidanların serin ortamda tutulması gerektiğini belirten Aslan, şu bilgileri verdi:

“Yalnız Antep fıstığı diğer meyve türlerinden farklı olarak aşı tutma oranı biraz daha düşüktür. Normal şartlarda yüzde 30-35 gibi aşı tutma oranı var. Aşı atıldıktan sonra da mutlaka Antep fıstığı fidanının bakımının iyi yapılması gerekir. Serin tutulması gerekiyor. Bizde bu serada fidanları aşırı sıcaklardan serin tutmaya çalışıyoruz.”

Son yıllarda Antep fıstığına ilginin arttığını da ifade eden Aslan, “Bunun nedenlerine baktığımız zaman son yıllardaki küresel iklim değişikliği, ısınma ve Antep fıstığının kuraklığa dayanıklı olması bu tercihin en önemli sebeplerinden birisidir. Bir diğer konuda; çiftçiyi yeterince tatmin etmese bile en azından emeğinin karşılığının fıstık üretiminden alabilmektedir. Güneydoğu Anadolu bölgesinde Antep fıstığı üretiminde son yıllarda hızla bir artış vardır. 2015 yılından 2016 yılına geldiğimizde üretim alanımız yüzde 15 kadar artmış bulunmaktadır. Ülkemiz genelinde 3 milyon 100 bin dekarlık üzerinde Antep fıstığı üretimi yapılmaktadır.”diye belirtti. (İbrahim Koçyiğit-İLKHA)