Şanlıurfa; Hazreti İbrahim’in doğduğu mağara, Nemrut tarafından ateşe atıldığı Ayn Zeliha Gölü ve Üstad Bediüzzaman Said Nursi’nin vefat ettiği zaman ilk gömüldüğü kabri ile her yıl binlerce insanı ağırlıyor.

Peygamberler Şehri Şanlıurfa, Hazreti İbrahim'in makamı ile ateşe atıldığı yeri, Üstad Bediüzzaman'ın vefat ettiği zaman defnedildiği kabrini ve 12 bin yıllık geçmişi ile dünyanın ilk tapınağı kabul edilen Göbeklitepe ve Karahantepe'yi içerisinde barındırıyor.

İçerisinde Hazreti İbrahim'in makamı ile ateşe atıldığı yer ve Üstad Bediüzzaman'ın vefat ettiği zaman defnedildiği kabri olan Balıklıgöl yerleşkesi her yıl ziyaretçi akınına uğruyor.

İşte Büyükşehir Belediyesinden kaynak edinip derlediğimiz Şanlıurfa'da gezilip görülebilecek tarihi yerler:

Balıklıgöl

Balıklıgöl, 150 metre uzunluğunda ve 30 metre genişliğindedir. Derinliği 3-5 metre civarındadır. İçinde efsanelere konu olan sazan türü balıklar bulunmaktadır. Bu balıklara halk tarafından saygı gösterilir ve yenilmez. Rivayete göre Hazreti İbrahim ateşe atıldıktan sonra, bir mucize gerçekleşir ve etraf güllük gülistanlık olur. Bu mucizenin gerçekleştiği mekânın Balıklıgöl ve çevresi olduğuna inanılır. Dini bayramlar da ile Mevlit ve Kandil gecelerinde en yüksek ziyaretçi sayısına ulaşıyor.

Urfa Kalesi

Urfa Kalesi’nin M.Ö. 10.000 yıllarına ait neolitik bir alan üzerine kurulduğu tahmin edilmektedir. Kalenin yanıbaşında çıkarılan ve Şanlıurfa Müzesinde sergilenen 12.000 yılık Balıklıgöl Heykeli ve Kale alanı, Balıklıgöl havzasının tarihini gözler önüne sermektedir. M.S. 812-814 yıllar ıarasında Abbasiler döneminde yapıldığıdır. Kalenin üzerindeki korint başlıklı iki sütun Edessa Karalı 9. MANU döneminde, M.S. 240-242 yılları arasında birer anıt sütun olarak yapılmıştır. Doğudaki sütun üzerindeki Süryanice kitabede:  "Ben askeri komutan BARŞAMAŞ (Güneşin  oğlu)'in oğlu AFTUHA. Bu sütunu  ve  üzerindeki  heykeli  veliaht Prens MANU kızı, kral MANU eşi, hanımefendim ve velinimetim kraliçe ŞALMETH için yaptım" yazılıdır. Urfa Kalesi’nin, üç tarafı kayadan oyma hendek ile çevrilidir. Ayrıca Aynzeliha Tüneli ile kale ve Aynzeliha Gölü arasında geçit sağlanmıştır.

Bediüzzaman Said Nursi'nin ilk defin edildiği yer

Üstad Bediüzzaman Said Nursi 23 Mart 1960 tarihinde Şanlıurfa'da vefat etmişti. 

Üstad, vefatının ardından Balıklıgöl Platosunda bulunan Dergâh Camii yanında defnedilmişti. Dönemin karanlık güçleri tarafından vefat ettikten 111 gün sonra kabri açılarak Üstad'ın naaşı meçhul bir yere götürüldü.

İslam ümmetinin yetiştirdiği büyük dava ve mücadele adamı Üstad Bediüzzaman Said Nursi’nin vefat ettiği zaman ilk gömüldüğü kabri, Balıklıgöl Dergah Camii'nin yanında bulunuyor.

Aynzeliha Gölü

Halil-ür Rahman Gölü'nün hemen güneyinde, Urfa Kalesinin önünde yer almakta olup, 150m2 alanı bulunan bir göldür. Bu göldeki balıklar, mekânın kutsal olduğuna inanıldığından yenmez. Rivayetlere göre, Hz İbrahim ateşe atılacağı zaman, Nemrut’un kızı Zeliha, Hz. İbrahim’in dinine iman ettiğini söyleyince, babası tarafından ateşe atılır. Zeliha yanarak can verir. Daha sonra, Zeliha'nın düştüğü yerde bir göl oluşur. Bu göle de Aynzeliha (Zeliha Gölü veya Pınarı) adı verilir.

Göbeklitepe

Göbeklitepe’de yapılan kazılarda, yerleşik yaşama geçişle ilgili mevcut bilgileri alt üst edecek buluntular ortaya çıkmıştır. Göbeklitepe, M.Ö. 10.000 yani günümüzden 12.000 yıl öncesine tarihlenen Çanak Çömleksiz Neolitik döneme ait bir inanç merkezidir. 80 dönümlük alana sahip olan ören yeri, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca 2005 yılında 1. Derece arkeolojik sit alanı ilan edilmiştir. Şanlıurfa İl Merkezi’nin 17 km doğusunda Örencik (Karaharabe) Köyü’nün 3 km kuzeydoğusunda yer alan Göbeklitepe, adını bölgede bulunan yatır mezardan (ziyaretten) almaktadır.

Rumkale Ve Feyzullah Efendi Konağı

Rumkale, Birecik Ovası'nın ve Halfeti'nin kuzeyinde, Fırat Nehri'nin kıyı kesiminin doğusunda, Şanlıurfa yoluna bakan bir tepe üzerindedir ve Birecik'i kuzeyinden ve kuzeydoğusundan sınırlarda olsm 20. yüzyılın başlarında bir kaza halinde idi ve kazanın merkezi de Halfeti kasabası idi. Rumkale, Asurlular döneminde Şitamrat ismiyle tanınmıştır. Rumkale'de bugün gezilip görülebilecek eserler şunlardır: Kale harabeleri, Aziz Nerses Kilisesi harabeleri ve Barşavma Manastırı harabeleri…

Halfeti yöresinin ileri gelenlerinden Feyzullah Efendi tarafından 1901 yılında(H. 1319) inşa edilen konağın inşaatı iki yıl sürmüştür.  Birecik barajı suları altında kalacağından dolayı Harran üniversitesi tarafından, taşları numaralandırılarak yapılmakta olan Osman Bey Kampüsü'ne taşınmış ve aslına uygun olarak inşa edilmiştir.

Germuş Kilisesi

Germuş kilisesi, merkezin 10 km kuzeydoğusunda Germuş dağlarının, eteklerinde kurulan Germuş köyünde yer alır.  19.yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir. Kilise alanı, bir akarsu, bir kilise (Aziz Yakup ) kilisesi ve kilisenin toplantı meydanından oluşur.  Kilise, taştan ve iki katlı olarak inşa edilmiştir. Bu köy, Uceymi Sümer paşa adında ırak kökenli Hamidiye paşası bir şeyhe hibe edilmiştir. Birinci dünya savaşında Osmanlı devletinin Suriye cephesinde önemli yardımları görülen bu paşa, savaştan sonra Türkiye'ye gelmiş ve buraya yerleşmiştir.

Deyr Yakup (Yakup Manastırı)

Deyr Yakup (Yakup Manastırı), Merkeze 10 km uzaklıkta, güneyindeki dağların üzerinde yer alır. Halk arasında Hazreti İbrahim'in Peygamberin mücadele ettiği Nemrut'un burayı seyfiye alanı olarak kullandığına inanılır. Bu bölgedeki yapı için, halk arasında "Nemrut'un Tahtı" ya da "Cin Değirmeni" ifadeleri kullanılır. Manastırın kuzeybatısında bir anıt mezar yer alır. Bu mezar anıtında, doğuya bakan pencerenin altında iki satırlık kitabe mevcuttur.

Reji Kilisesi (Aziz Petrus ve Aziz Paulus Kilisesi)

Aziz Petrus ve Aziz Paulus Kilisesi, Ellisekiz Meydanı'nın kuzeydoğusundadır. Yapı, 6. yüzyıla ait bir kilise kalıntısının üzerine, 1861 yılında inşa edilmiştir. Kilise, Hz. İsa’nın iki havarisinin anısına inşa edildiğinden onların ismini taşımaktadır. Yapı, 1924 yılına yani Urfalı Süryanilerin Halep'e(Suriye) göç edişlerine kadar, aktif olarak kullanılmıştır.  Kilise, Şanlıurfa Valiliği tarafından 1998 yılında restore edilerek, 24 Mayıs 2002 tarihinde “Vali Kemalettin Gazezoğlu Kültür Merkezi” olarak hizmete girmiştir. Bugün hala çeşitli sosyal etkinlikler için kullanılmaktadır. (İLKHA)