Türkiye'de kuruyemiş ve kahve olarak tüketilen menengiç Irak'ın Kürdistan bölgesinde tespih yapımında kullanılıyor. Kürdistan'ın Süleymaniye şehrindeki halkın tespih kültürü dikkat çekiyor.

Türkiye'de kahvesiyle bilinen menengiç (kizwan) Irak'ın Kürdistan bölgesinde tespihleriyle meşhur. Dağlardan alınan menengiçler, bin bir zahmet ve emekle tespih tanelerine dönüştürülüyor. Genci yaşlısıyla Süleymaniye halkı, yere değen uzun tespihleri ellerinden düşürmüyor.

Tespihleri, kimisi zikir niyetiyle, kimisi de keyif için çekiyor. Tespihleri bu kadar ilgi çekici kılan sebep ise uzun ve birbirinden güzel nakışlı olmalarıdır. Menengiçten yapılan uzun tespihler özellikle Süleymaniye şehrinin bir sembolü haline gelmiş durumdadır. Fiyatları 2 bin dinardan başlayıp 50 bin dinara kadar çıkıyor. Tespihlerin taneleri genelde 200 ile 300 arası değişiyor.  

Menengiç ağaçları, Süleymaniye'nin birçok dağında bulunuyor. Köylüler genellikle temmuz ayında dağlardan menengiç tanelerini toplarlar. Birçok işlemden geçirdikten sonra nakış ve açılan deliğin ardından tespih olarak dizilime hazır hale getirilir.

"Kürd halkı genellikle tespihi seviyor"

Yıllardır tespihçilik yaparak geçimini sağladığını belirten esnaflardan Celal Abdullah, "Tespihler menengiçten yapılıyor. 10 yıldır bu işi yapıyorum. Kürd halkı, genellikle tespihi seviyor, özellikle gençler. Her tespihte 200-300 tespih tanesi var. Ne kadar uzun olsa gençler o kadar seviyor. Fiyatları ise 2 binden başlıyor, 50 bine kadar. Süleymaniye halkının geneli menengiç tespihlerini seviyor. Yaşlılar ise genellikle zikir için kullanıyor." dedi.  

"Ucuz ve pahalı çok çeşit tespih var"

Kürdistan halkının, tespihleri sevdiğini belirten Muhammed Mahmut, "Süleymaniye halkının geneli tespihleri seviyor. Fiyatları ise 2 binden başlıyor. Tesbihlerin çok çeşitleri var. Bazıları ucuz, bazıları pahalıdır. Bazı menengiç çeşitleri de çok pahalıdır. Çok pahalı tespihler var ancak ben pahalı tespih almadım şu ana kadar." ifadelerini kullandı.

"Bazı kişiler zikir için, bazısı da keyif için tespih alıyor"

Tespih çeşitlerinin çok olduğunu, herkesin kendi bütçesine göre tespih aldığını söyleyen Kek Muhammed, "Süleymaniye'de tespih çeşitleri çoktur. Tespihlerden ebleq çeşidi çok pahalıdır ve güzel bir şeydir. Lasûr (kauçuk) çeşidi de var. Bazıları onu daha çok tercih ediyor. 300 dolara kadar paha biçilen tespih çeşitleri vardır. Menengiç tespihlerinden nakışlı olanlar daha çok tercih ediliyor. Tespihler, bazıları için geçim kaynağı olurken, bazıları için ise bir tutkunluktur. Herkes kendi bütçesine göre tespih tercihinde bulunuyor. Bazı kişiler zikir için, bazısı da keyif için tespih alıyor. Uzun tespihlerin tane sayısı en az 200'den başlıyor 300'e kadar uzuyor." şeklinde konuştu. (Mehmet Sait Çelik–İLKHA)