Son yıllarda çocuklarda olduğu gibi yetişkinlerde de dijital bağımlılığın arttığını belirten Aile Danışmanı Psikolog Faruk Günaydın, yanlış teknoloji kullanımının hem psikolojik hem fiziksel ciddi zararlara yol açtığını vurgulayarak, ebeveynlere uyarılarda bulundu.

Aile Danışmanı Psikolog Faruk Günaydın, İLKHA muhabirine yaptığı açıklamada, günümüzde artan dijitalleşmenin teknoloji bağımlılığını da ciddi boyutlara taşıdığını belirterek özellikle çocuklar, ergenler ve yetişkinler üzerindeki etkilerine dikkat çekti.

Günümüzde dijitalleşmenin artmasıyla birlikte, teknolojik bağımlılığın da çoğaldığını ifade eden Psikolog Faruk Günaydın, "Bu bağımlılığın özellikle ergenler (12-18 yaş grubu) ve genç yetişkinler (18-25 yaş grubu) arasında daha sıklıkla olduğu görülmektedir. Bunun olmasındaki en büyük etkenlerden biri, bu yaş grubundaki kişilerin günün büyük çoğunluğunu dijital ekran karşısında geçirmeleri, hatta arkadaşlık ilişkilerini dahi dijital ortamda kurmalarıdır. Dolayısıyla bu durum, kişilerin dijital bağımlılığını artırmaktadır." dedi.

Aile Danışmanı Psikolog Faruk Günaydın

"Yetişkin bağımlılığı çocuklardan daha fazla"

Dijital bağımlılığın sadece 12-25 yaş grubunda değil, 25-40 yaş arasındaki bireylerde de ciddi şekilde arttığını söyleyen Günaydın, yetişkinlerin teknoloji kullanımındaki dengesizliğinin çocuklara doğrudan yansıdığını belirtti.

Günaydın, teknolojinin yanlış kullanımının bireylerin günlük yaşamını, sosyal ilişkilerini, iş hayatını ve akademik başarılarını olumsuz etkilediğini ifade ederek bağımlılığın yalnızca çocuklarda değil, yetişkinlerde de hızla arttığını vurguladı.

"Önce ebeveynler rol model olmalı"

Çocukların sosyal öğrenme yoluyla gördüğünü taklit ettiğini ifade eden Günaydın, "Çocukların teknoloji bağımlılığı da bir nebze yetişkinlerden kaynaklanıyor. Çocuklarda sosyal öğrenme dediğimiz bir öğrenme biçimi var; yani çocuk duyduğundan ziyade gördüğünü yapar ve gördüğünü öğrenir. Şimdi bakıyor, annesi ve babası dijitalle çok sıkı fıkı bir ilişki içerisinde, çocuk da boş kaldığı zaman gününü dijital cihazlarla doldurabiliyor." diye konuştu.

Teknolojinin hayatın bir parçası olduğunu belirten Günaydın, sağlıklı kullanım için önce yetişkinlerin kendilerini kontrol etmeleri gerektiğini ifade ederek, "Elbette ki dijital bir çağdayız ve dijital ile iç içe olmalıyız; çocuklarımızı dijitalden ayıralım demiyoruz. Ama maalesef yanlış kullanıldığı için ciddi anlamda olumsuz etkileriyle karşılaşabiliyoruz." dedi.

"Teknoloji dengede kullanılmalı"

Psikolog Günaydın, dijital kullanımın bıçak metaforuyla açıklanabileceğini kaydederek, doğru kullanımın fayda sağlayabileceği, yanlış kullanımın ise hem kişiye hem çevresine zarar verdiğini vurguladı. Günaydın, "Yani siz bugün teknolojiyi ciddi anlamda, olması gerektiği gibi kullanmadığınızda, hem kendinize hem ailenize hem arkadaş ortamınıza zarar vermiş olursunuz; sosyal etkileşimleriniz de bundan zarar görür. Bundan dolayı teknoloji kullanımının dengede olması gerekiyor." ifadelerini kullandı.

"Çocuğun akademik başarısını ciddi anlamda etkiliyor"

Günaydın, dijitalin yanlış ve aşırı kullanımın çocuklarda şu olumsuzluklara yol açtığını belirtti:

"Çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerine baktığımızda; örneğin dikkat dağınıklığı, konsantrasyon ve odaklanma güçlüğü görülür. Tabii bunlar beraberinde çocuğun akademik başarısını, ders ve çalışma verimini ciddi anlamda etkiliyor. Sadece bununla sınırlı değil; teknoloji bağımlılığı, özgüven problemi, onaylanma ihtiyacı ve uykusuzluk problemleri gibi olumsuz sonuçlar da doğurur. Gece ekran başında çok kalındığı zaman melatonin hormonu az salgılanır ve bu da uyku düzensizliğini ortaya çıkarır. Bunlar elbette olumsuz yanlarıdır."

"Peki, olumlu yanları yok mudur? Doğru kullanıldığı zaman elbette ki vardır." diyen Günaydın, "Mesela çocuklarda bazı oyunlar özellikle stratejik düşünmeyi ve refleks becerilerini geliştirebilir. Bahsettiğimiz psikolojik etkilerin yanında bunun fiziksel etkileri de var. Kas, bel, boyun ağrıları, baş ağrısı, görme bozuklukları ve hareketsizlikten kaynaklanan obezite ve kas zayıflığı gibi sonuçlar da doğurur." ifadelerini kullandı.

"Çocuğu susturmak için telefon vermek en büyük hatalardan biri"

Günaydın, ebeveynlerin çocukları oyalamak için telefon ya da tablet vermesinin ciddi bir yanlış olduğuna dikkat çekerek şu uyarıda bulundu:

"Şunu ifade etmeden bu konuyu bitirmek eksik kalacaktır: Günümüzde ebeveynlerin yaptığı, çocuklarına belki de yaptıkları en büyük kötülüklerden biri, çocuk yaramazlık yaptığında, ağladığında veya ses çıkardığında, sırf susturmak için çocuğun eline telefon veya tablet vermeleridir. Dijital ekranla maalesef baş başa bırakıyorlar ve çocuk orada ne yapıyor, ne ediyor, hiç kimsenin haberi yok. Dolayısıyla bu, ebeveynlerin çocuklarına yaptıkları en büyük zulüm ve haksızlıktır. Çünkü çocuğun o anda telefona, tablete, oyuna ihtiyacı yok. Çocuğun sizin sevginize, onunla zaman geçirmenize ve ona ilgi vermenize ihtiyacı var. Dolayısıyla yanlış yerden yaklaşıyoruz. Bu da çocuk gelişimini ciddi anlamda olumsuz bir şekilde etkileyebiliyor."

"Doğru kullanılırsa teknoloji bir nimettir"

Açıklamasının devamında Psikolog Faruk Günaydın, teknolojinin doğru kullanıldığında bireylere büyük fayda sağladığını ifade ederek, şu tavsiyelerde bulundu:

"Doğru kullanıldığı zaman teknoloji gerçekten ciddi anlamda bir nimettir. Öncelikle biz çocuklardan önce kendimize odaklanacağız. Rol model olabiliyor muyum? Biz yetişkinler olarak çocuklardan daha fazla teknoloji bağımlısıysak, öncelikle bizim kendimizi kontrol etmemiz ve rol model olabilmemiz lazım.

Ardından, özellikle net ve tutarlı bir ekran süresi belirlememiz gerekiyor. Tutarlılık çocuklar için kıymetlidir. Tutarlı olunmadığında, çocuğun o kurallara uyma davranışı ciddi anlamda azalır. Sınırlamakla kalmayacağız, alternatifler sunacağız. Sanal âlemden gerçek âleme çekmeyi, çocukları bu alana çekmeyi amaçladığımız için gerçek hayat aktivitelerini artıracağız. Çocukların ilgisini çekecek; örneğin spor, kitap okuma vb. aktivitelerle onları desteklememiz gerekiyor."

Dijital bağımlılığın dengesiz kullanımda saldırganlık davranışlarını da artırdığını vurgulayan Günaydın, yaşanan şiddet vakalarının bu durumla ilişkilendirilebileceğini belirtti. (İLKHA)