Türkiye’de 65 yıl sonra yeniden görülen Şap SAT-1 hastalığı sınır illerinde etkili olurken, Siirt’te alınan hızlı önlemlerle ciddi vaka yaşanmadı.

Yetkililer, hastalıkla mücadelede alınan tedbirleri ve aşılama çalışmalarını İLKHA’ya değerlendirdi. Sınır illerinde hayvan hareketliliği nedeniyle Türkiye'ye giriş yapan ve 65 yıldır görülmeyen Şap SAT-1 hastalığı, hayvancılıkla geçinen bölgelerde büyük bir tehdit oluşturdu.

Suriye, İran ve Ermenistan gibi ülkelere sınırı olan Ardahan, Iğdır, Erzurum ve Kars illerinde hayvan giriş çıkışlarının yoğun olması nedeniyle hastalık bu illerde etkili oldu. Hayvan hareketlerinin düzensiz yapılması, hem hayvan hem de insan sağlığını riske atarken, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı veteriner ekipler ülke genelinde aşılamaları hızlandırdı.

“Sınır illerinde yoğun hayvan hareketliliği hastalığı yaydı”

Siirt İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Hayvan Sağlığı Veteriner Şubesi'nde görevli Veteriner Hekim Hüseyin Aktaş, Türkiye genelinde yürütülen mücadeleye ilişkin değerlendirmede bulundu.

Aktaş, “Türkiye’de 65 yıl sonra ilk defa görülen Şap SAT-1 hastalığı, sınır illerimiz olan Ardahan, Iğdır, Erzurum ve Kars gibi bölgelerde etkili oldu. Bu bölgelerde Suriye, İran ve Ermenistan gibi ülkelere hayvan giriş çıkışının fazla olması nedeniyle hastalık diğer ülkelerden ülkemize taşındı. Hayvan hareketleri düzensiz olarak yapıldığında hem hayvan sağlığı hem de insan sağlığı tehlikeye girmektedir. Türkiye genelinde düzenli aşılama yapıldı. Ancak serotipin farklı olması nedeniyle bizim hayvanlarımız dışarıdan gelen bu virüse karşı savunmasız kalıyor.” dedi.

“En fazla zayiat sınır illerinde yaşandı”

Hastalığın en çok Erzurum, Ardahan ve Iğdır illerinde etkili olduğunu kaydeden Aktaş, bu durumun et piyasasına da yansıdığını belirtti:

Aktaş, “Hayvan hareketleri kısıtlandığında et fiyatları artar. Ancak, hastalıklı et tüketilmediğinde bu et elde kalır, fiyatı düşer. Hayvanın değeri azalır ve ülkemiz için büyük ekonomik kayıplara yol açar. Erzurum gibi illerde şu an bir büyükbaş hayvanın maliyeti en az 150 bin liradır. Bu da ciddi bir ekonomik kayıp demektir.” ifadesini kullandı.

Siirt'te 10 kilometrelik alanda acil aşılama

Siirt’te hastalığın “Mihrap bölgesi” olarak bilinen Doluharman köyünde görüldüğünü belirten Aktaş, bölgeye yönelik hızlı müdahale yapıldığını şu sözlerle anlattı:

“Hastalığın görülmesiyle birlikte, çevresi 10 kilometre çapında olan alanda bulunan tüm küçükbaş ve büyükbaş hayvanlara acil olarak aşı uygulandı. Kalan bölgelerde de aşılama çalışmalarımız devam ediyor.”

13 yıldır görevde olduğunu belirten Aktaş, uygulanan aşıların başarı oranının önceki yıllara göre yüzde 95'in üzerinde olduğunu da sözlerine ekledi.

“Temasın azaltılması ve dezenfeksiyon hayati önem taşıyor”

Küçük aile işletmelerinin dikkatli olması gerektiğini vurgulayan Aktaş, çiftlik dışına çıkıldığında hijyen kurallarına uymanın hayati olduğunu söyledi.

Aktaş, “Başka çiftliklere ya da ahırlara giden kişilerin ayaklarını dezenfekte etmeleri, orada kullandıkları elbiseleri kendi ahırlarında kullanmamaları gerekiyor. Hastalık; insanlar, atıklar, materyaller hatta öksürükle dahi bulaşabiliyor. Tüketicilerin şüpheyle yaklaştığı için et tüketimi düşer ve doğrudan fiyatlara yansır. Hem tüketici eti yiyemiyor hem de üretici malını satamıyor. Yani herkes zarar ediyor.” dedi.

“Bakanlık SAT-1 aşısını ilk kez üretti”

Veteriner Hekim Semih Tapan ise, hastalığın kontrol altına alınmasında Bakanlığın çalışmaları ve aşılama programlarının büyük rol oynadığını belirtti.

Tapan, “Şap hastalığı, özellikle verim kaybına neden olur. Ölüm oranı az olsa da hayvan sahibinin yıllarca verdiği emeği ziyan eder, kilo kaybına yol açar. Bu nedenle yılda iki defa aşı programı uygulanıyor. En az yüzde 85 başarı oranı ile bu hastalık kontrol altına alınıyor.” diye konuştu.

Tapan, Türkiye’de 65 yıldır görülmeyen SAT-1 tipi şap hastalığına karşı özel bir aşının bu yıl ilk kez üretildiğini ve sahada uygulandığını açıklayarak, "Siirt’in Doluharman köyünde hastalık tespit edilir edilmez gerekli fenni tedbirler alındı, bölge dezenfekte edildi. Bakanlığımızın gönderdiği Pentaval aşı SAT-1 suşuna karşı koruma ve gözetim bölgelerinde uygulandı.” dedi.

Ahır temizliği ve bildirim çağrısı

Tapan, üreticilere önemli bir uyarıda bulunarak, şunları söyledi:

“Ahır dezenfeksiyonu çok önemli. Biz sahaya aşıya gittiğimizde bu konuya dikkat çekiyoruz. Ayrıca hayvanların satışı veya il dışına çıkışı gibi hareketlerde hayvan sağlığı şube müdürlüklerine bildirim yapılması gerekiyor. Bu şekilde önceden önlem alınabilir.”

"Siirt’te hastalık ciddi şekilde görülmedi"

Siirt'te dededen kalma büyükbaş ve küçükbaş hayvan besiciliği yapan Tahir Şakar, bu yıl doğu illerinden gelen şap hastalığının kendi bölgesinde etkili olmadığını belirtti.

Tahir Şakar, “Hamdolsun ki benim hayvanlarıma bulaş olmadı. Bu başarıda en büyük pay Siirt İl Tarım Müdürlüğü ve personeline aittir. Onlar besicilere çok katkı sundular. Rabbim hastalık nedeniyle hayvanlarını kaybeden besicilere sabırlar versin, daha iyilerini nasip etsin.”

Şakar, Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne herhangi bir başvuruda bulunduklarında çok kısa sürede yanlarında olduklarını vurguladı. (İLKHA)