Artuklular döneminde Diyarbakır'ın Silvan ilçesinde yaptırılan Malabadi Köprüsü, şaheser olarak hâlâ dimdik ayakta.

Diyarbakır'ın Silvan ilçe sınırları içinde olan ve Batman Çayı üzerinde bulunan Malabadi Köprüsü, Artuklular döneminde Timurtaş bin İlgazi bin Artuk tarafından yaptırıldı.

1147 yılında döneminin şaheseri olarak inşa edilen köprü, 7 metre eninde ve 150 metre uzunluğundadır. Taşlarla inşa edilen köprünün yüksekliği, su seviyesinden kilit taşına kadar 19 metredir.

Anıtsal mühendislik ve mimarlık başyapıtlarından olan Malabadi Köprüsü, 40.86 metre açıklığındaki sivri ana kemeri ile dünyanın günümüze ulaşan en büyük kemer açıklığına sahip taş kemer köprüsüdür.

Onarımlarla günümüze kadar ulaşan köprünün üzerinde insan, güneş ve arslan figürlü kabartmalar bulunuyor. Dünyadaki en nadide eserler arasında olan tarihi köprüyü, kervanların sıklıkla kullandıkları biliniyor.

Bu amaçla köprüdeki kemerin her iki yanında ve iç tarafta, kervan ve yolcular tarafından barınak olarak kullanılan iki oda bulunuyor.

Evliya Çelebi'nin gözünden Malabadi Köprüsü

17'nci yüzyıl gezginlerinden Evliya Çelebi, Malabadi Köprüsü hakkında şunları kaydetmiştir: "Köprünün iki tarafında kale kapıları gibi demir kapıları vardır. Bu kapıların içinde sağ ve solda köprünün temeli beraberliğinde kemerin altında hanlar vardır ki gelip geçenler, sağdan ve soldan geldikleri vakit misafir olurlar. Köprünün kemeri altında birçok oda vardır. Demir pencereler şahneşinlerine misafirler oturup kemerin karşı tarafındaki adamlarla kimi sohbet eder, kimi ağ ve oltalarla balık avlarlar. Bu köprünün sağ ve solunda da nice pencereli odalar vardır. Köprünün sağ ve solundaki bütün korkuluklar Nehcivan çeliğindendir ama demirci ustası da var kudretini sarf ederek bir tür sanatlı kafesli korkuluklar yapmış ve doğrusu elinin ustalığını göstermiştir. Doğrusu, üstad mühendis var kuvvetini sarf ederek bu köprüde öyle sanatlar göstermiştir ki bu işçiliği geçmiş mimarlardan hiçbirisi göstermemiştir. Malabadi Köprüsü'nün altına Ayasofya'nın kubbesi girer."

"Orta Şark'ta bu yaşta köprü yok"

Fransız mimar Albert Gabriel ise "Modern statik hesabının olmadığı devirde bu açıklıkta o zaman için böyle bir eser hayranlık ve takdiri muciptir. Ayasofya'nın kubbesi köprünün altına rahatlıkla girer. Balkanlarda, Türkiye'de, Orta Şark'ta bu açıklıkta, bu yaşta köprü yoktur." diyor.

Silvan Belediyesi, tarihi köprünün görüntülerini yayınladı

Öte yandan, Silvan Belediyesi tarafından ilçenin kültürel değerlerini tanıtma adına Malabadi Köprüsü'yle ilgili çekilen görüntüler yayınlandı.

Görüntülerde, tarihi köprünün 700 metre kuzeyindeki Batman Barajı da görülüyor. Dicle Nehri'nin ana kollarından olan Batman Çayı üzerindeki bu baraj; sulama, enerji üretme ve taşkınlardan koruma amacıyla 1986-1999 yılları arasında inşa edilmişti. (İLKHA)