Tarihi yaklaşık 700 yıl öncesine dayanan ve unutulmaya yüz tutan, son yıllarda tasarlanan model ve renklerle tekrar ilgi görmeye başlayan Gaziantep'in yöresel el dikimi deri ayakkabısı yemeni, dünya markası olma yolunda ilerliyor.

Orijinal özelliklerini kaybetmeden günümüze kadar gelen, tamamen doğal malzemelerden yapılması nedeniyle nasır, ayak kokusu ve diğer hastalıklara neden olmayan yemeni, bir dünya markası oluyor.

El emeği, göz nuruyla değişik renk ve modellerde yaptıkları yemenilerle mesleklerini ayakta tutmaya çalışan yemeni ustalarının yeni modelleri, hem yurt içinde, hem de yurt dışında çok sayıda insanın yemeniye olan ilgisini arttırdı.

Geçmişi Osmanlı dönemine kadar dayanan ve kışın sıcak, yazın ise serin tuttuğu için ayakları koruyan Gaziantep'in yöresel ayakkabısı yemeni, dünya pazarına açılıyor. Günümüz ustalarının yaptıkları yeni modellerle ve birçok renkle günümüze uygun hale getirilen yemeni, Avrupa ülkeleri başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesine ihraç ediliyor. Almanya, Avusturya ve İngiltere gibi ülkelerde yemeni ayakkabısının rahatlığını ve sağlıklı olduğunu öğrenenler kapış kapış yemeni alıyor.

Güneydoğu ve Doğu Anadolu başta olmak üzere Türkiye'nin birçok ilinden getirilen koyun, keçi, dana ve manda derileri, usta ellerde yeniden şekillenerek bambaşka bir şekil alıyor. Bir dönem unutulmaya yüz tutmuş yemeni mesleği; Gaziantep, Şanlıurfa, Kilis ve Kahramanmaraş gibi bölge illerinde yemeni ustaları tarafından ayakta tutulma çalışılıyor.

Gaziantep'in kültürel değerleri arasında yer alan yöresel ayakkabı yemeni, meşakkatli pek çok işlemin ardından müşterilere ulaştırılıyor. Tamamen sığır ve manda derisinden üretilen, çeşitli renk modelleri ile dikkat çeken yemeni, turizmin önemli yerlerinden olan Gaziantep'in kültürel değerleri arasında yer alıyor. Usta ellerde şekillenen yemenilerin üst kısmı dana ve keçi, içi koyun ve dana, alt ve iç köselesi ise manda derisinden yapılıyor.

Kentin tarihi ve turistik mekânlarında satışa sunulan yemeniler, çeşitli renkleri ve modelleri ile yerli vatandaşların yanı sıra yabancı turistlerin de büyük ilgisini çekiyor.

Yaklaşık yarım asırdır Büdeyri Han'ın altındaki dükkânında ustasından öğrendiği mesleğini sürdüren Mikail Tekin, üstü kırmızı ya da siyah deriden, tabanı köseleden dikilen topuksuz ayakkabı yemeninin, son dönemde Gaziantepli ustalar tarafından yeniden canlandırıldığını söyledi.

Yemeninin tarihinin yaklaşık 700 yıl öncesine dayandığını ve bu ayakkabı türünün bölgeye Halep'ten, Halep'e ise isminden anlaşılacağı gibi Yemen'den geçtiğinin tahmin edildiğini aktaran Tekin, tamamen doğal malzemelerden yapılması nedeniyle nasır, ayak kokusu ve mantar gibi diğer hastalıklara neden olmayan yemeninin, dünya markası olma yolunda ilerlediğini belirtti.

Yemeninin, Gaziantep'in önemli bir ulusal ve kültürel değeri olduğunu belirten Tekin, bu değeri ulusal ve uluslararası boyuta taşımanın sevincini yaşadıklarını belirterek, yemeninin Türkiye sınırlarını aşarak dünyaya açılmasından memnun olduklarını dile getirdi.

Yemeninin, Gaziantep'in yöresel el dikimi deri ayakkabısı olduğunu belirten Tekin, "Yemeni denilince akla doğal deriden olması, kimyasal kullanılmaması ve tamamen el yapımı olması geliyor. Yemeni bu yöremize aittir. Gaziantep'in markası olması gerekir. Çünkü yemeninin merkezi Gaziantep'tir. Gaziantep'in yanı sıra Kahramanmaraş ve Kilis gibi bölge illerinde de yemeni yapılmaktadır ama asıl lokomotif Gaziantep'tir." dedi.

"Yemeni çok sağlıklıdır"

Yemeninin tamamen doğal deriden ve malzemelerden üretildiğini söyleyen Tekin, "Yemeni denilince sağlıklı olması, içinin doğal ve natürel malzeme yani boyasız, kimyasal kullanılmadan üretilen astar ve köseleden üretilmesi akla geliyor. Yemeni giyenlerin ayaklarında yanma, mantar şikâyetleri kesinlikle olmaz. Çorapsız giyildiğinde vücut elektriğini atar, çünkü iletkendir. Özellikle şeker hastalarında ayak yanmasını önler, yüzde 50 asgariye düşürür." ifadelerini kullandı.

"Yemeni dünya markası olma yolundadır"

Gaziantep'in kültürel ayakkabısı yemeninin dünyaya açıldığını aktaran Tekin, "Gaziantep'te, yemeni imalatı çok ciddi boyutlarda kalitesini artırmakta ve dünya markası olma yolundadır. Yerli tüketicinin yanında yabancı ülkelere de yemeni ihracatı yapılmaktadır. Dünya ülkelerinde bayağı müşteri kitlemiz bulunmaktadır. Dünyada yemeniyi yeni yeni tanımaya başladılar ve yemeniye ele emeği olduğu için değer veriyorlar. Biz de kendimizi geliştirmek için günden güne elimizden geleni yapıyoruz. Onun için mücadele ediyoruz." şeklinde konuştu.

"Yemeninin her rengi, her türlüsü ve her modeli üretilmektedir"

Yemeninin daha önce sadece vişne ve siyah gibi iki renkte üretildiğini ancak son yıllarda birçok renkte yemeni üretimi yapıldığını ifade eden Tekin, "Daha önce yemeni denilince aklımıza sadece vişne veya siyah renkleri aklımıza gelirdi. Ama günümüz koşullarında yemeninin her rengi, her türlüsü ve her modeli üretilmektedir. Tüm estetikleri günümüze uyarlanmıştır. Eski yemenilerden daha kaliteli, daha cazip ve daha alımlıdır. Bu yolda da devamlı yenilik çalışmalarımız devam etmektedir. 20 numaradan 50 numaraya kadar tüm renklerde yemeni imalatımız bulunmaktadır." diye konuştu. (İbrahim Koçyiğit-İLKHA)