​Diyarbakır’da 73 yaşındaki çiftçi, Kürt edebiyatında büyük yere sahip olan "stran ve kilam" seslendirerek hasat yapıyor.

Diyarbakır merkez Sur ilçesine bağlı Kervanpınar köyünde 20 yıldır çiftçilik yapan Osman Eren, biber ektiği tarlasının hasadını Kürt sözlü edebiyatında binlerce yıldır süregelen bir gelenek olan "stran ve kilam" söyleyerek yapıyor.

Yaşanan olayları müzik aleti kullanmadan, ezgiler eşliğinde aktarılan ve konu olarak; dillere destan sevdaları, doğayı, hüznü, acıyı ve çoğu zaman gidenin ardından yakılan ağıtların yer aldığı stran ve kilam geleneği devam ediyor.

Kürt sözlü edebiyatının temelini oluşturan stran-kilam, Mezopotamya'da 5 bin yıllık bir tarihiyle geçmişe ışık tutuyor.

Bu edebiyatın taşıyıcılarından olan 73 yaşındaki Çiftçi Osman Eren, söylediği stranlarla Kürt edebiyatına katkı sağlıyor.

11 çocuk ve 25 torun sahibi Eren, dengbêjliğe olan sevgisini İLKHA’ya anlattı. Tarlada stran söylemenin güzel olduğunu ifade eden Eren, stran söylemenin başkasının gıybetini yapmaktan iyi olduğunu ifade etti.

Biber hasadının iyi olduğunu dile getiren Eren, tarladan alınan biber fiyatı ile pazardaki biber fiyatının arasındaki farkın çok olduğunu belirtti.

Televizyonda çıkan stranların sözlerini ezberleyerek söylen Eren, “Bu söylediğim parçalar Serhad tarafına aittir. Eskiden bu dengbêjler buralara gelip stran söylüyorlardı, biz de dinliyorduk. Aynı zamanda bu dengbêjlerin kasetleri de vardı. Hâlen de televizyonda dengbêjler çıkıyor. Benim de dengbêjliğe merakım var ve seviyorum. Bu parçalarda dertler anlatılıyor. Bizim de derdimiz var. Mesela biçer tarlaya giriyor hasat oranı azdır. Bu şekilde dert oluyor.” dedi.

“Biz stran söyleyerek işlerimizi yapıyoruz”

Tarlada stran söylemenin daha güzel olduğunu dile getiren Eren, “Serhad tarafında söyleyenlerin stranı farklı oluyor. Bizim memleket gibi değildir. Biz de kendimize göre stran söylüyoruz. Biber toplarken stran söylemek çok hoştur. Şimdi havalar sıcaktır, sıcak olmasaydı daha güzel olurdu. Stran söylemek halkın gıybetini yapmaktan iyidir. Sen gıybet ettin mi fitne çıkar. Fitne de iyi bir şey değildir. Biz stran söyleyerek işlerimizi yapıyoruz. Böyle daha güzel oluyor. Eskiden kadın erkek karşılıklı sıtran söylenirdi.” ifadelerini kullandı.

Biber hasadına da değinen Eren, emeklerinin karşılığını alamadıklarını söyledi. Tarladan alınan biber fiyatı ile pazardaki biber fiyatı arasındaki fiyat farkına tepki gösteren Eren, “Biber hasadında hepimiz zarardayız. Biberin kilosu 1,50 TL’ye alınıyor. Alan kişi kendisi kilosunu 3 TL’ye satıyor. Bu kadar uğraşmamıza rağmen zarardayız. Bizim gibi diğer çiftçiler de zarardadır. Ne zaman biber olmazsa fiyatı yüksektir ama şimdi piyasada biber var fiyatı düşük. Tarım desteği de zenginlere var bize yok. Bizim arazimiz tapusuzdur. Biberleri akşam araba köye geliyor satın alıyor. O da alıp komisyonculara satıyor. Torba başı 250 liraya biberi bizden alıyorlar. Komisyoncular da yüzde 10 kâr ekliyor ve pazara çıkıyor. Bu işi yapmaya mecburuz. Ne yapalım ki? Burada önce tarlayı ekiyoruz, ardından gübre atıyoruz, su veriyoruz. Bu şekilde de hasat yapıyoruz. Geçimimizi böyle yapıyoruz. Bu iş başkasının işini yapmaktan iyidir.” şeklinde bahçe ve çiftçilik sıkıntılarını dile getirdi. (M. Hüseyin Temel, Mehmet Çelik, Suat Tink, Hakan Koldaş – İLKHA)