Son dönemde yapılan araştırmalar, insanların sık sık telefonlarını kontrol etmesinin özellikle dikkati ve hafızayı zaman içinde ciddi biçimde zayıflatabileceğini ortaya koyuyor.

Birleşik Krallık’taki Nottingham Trent University ile Güney Kore’deki Keimyung University tarafından yapılan çalışmalara göre, bazı kullanıcılar günde yaklaşık 110 kez telefonlarına bakıyor. Bu durum yüksek riskli ya da problemli kullanım olarak değerlendiriliyor.

Araştırmacılar, çoğu kişinin günlük telefon kontrol sayısını gerçekte olduklarından az tahmin ettiğini belirtiyor: Ankete katılanlar genellikle günde 10 kez diyerek yanılıyor.

Asıl tehdit, ekran süresinden çok bu sık kontrol alışkanlığının oluşturduğu kesintilerde saklı. Singapore Management University’nin verilerine göre, telefon kilidini açmak için yapılan tekrarlayan hareketler, beynin görev değiştirmesine sebep oluyor; bu da odaklanmayı zorlaştırıp dikkat ve hafıza hatalarına yol açıyor.

Eski bilgisayar bilimcilerinden Gerald M. Weinberg’in uyarısı bugün de geçerli: Sürekli görev değiştirmenin verimliliği yüzde 80’e kadar düşürebileceği yıllar önce öne sürülmüştü.

Ayrıca, telefon ve dijital medya beyni ödüllendiren bir mekanizma ile çalışıyor; bu da alışkanlık şeklinde davranışları pekiştiriyor. Anna Lembke’ye göre, telefonlar uyuşturucu ve alkol gibi beynin ödül yolunu aktive ediyor; bu da farkında olmadan “kontrolü” aratarak bağımlılığı körüklüyor.

Sürekli gelen bildirimler ve sosyal medya uyarıları, beynin sürekli tetikte kalmasına ve stres hormonları (örneğin kortizol) düzeyinin artmasına neden olabiliyor. Bu da bilişsel yükü ve dolayısıyla dikkat ve hafıza zayıflığını artırıyor.

Uzmanlar, bu kısır döngüyü kırmak için teknolojiyi bilinçli kullanmayı öneriyor: Bildirimleri kapatmak, gereksiz uygulamaları silmek, telefon kullanımını sınırlamak veya zaman zaman telefondan uzaklaşmak gibi pratik adımlar, odak ve zihinsel netliği geri kazanmak adına önemli adımlar.

Sonuç olarak; telefonun hayatımızdaki yeri inkâr edilemez, ama kesintisiz erişim ihtiyacının farkında olmadan dikkatimizi, hafızamızı ve üretkenliğimizi zayıflatarak, hem ruhsal hem zihinsel sağlığımız üzerinde ciddi yük oluşturabileceğini unutmayalım. (İLKHA)