Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye'nin Gazze'de geçmişte olduğu gibi bu yıl da ateşkesin sağlanması ve akan kanın durması için uluslararası çabaların merkezinde yer aldığını söyledi.

Bakan Fidan, TBMM Genel Kurulu'nda Dışişleri Bakanlığının 2026 yılı bütçesinin sunumunu yaptı.

Gelecek dönemde siber güvenlik, arktik ve uzay konularının gündemi daha fazla meşgul edeceğini vurgulayan Fidan, "Güç dengelerinin yeniden şekillendiği ve belirsizliğin hakim olduğu bu tablo karşısında, Dışişleri Bakanlığı olarak, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde çok boyutlu ve ön alıcı, aynı zamanda sağduyulu ve gerçekçi bir dış politika izlemekteyiz." ifadelerini kullandı.

Bakan Fidan, "Gelinen noktada Türkiye, Gazze'den Ukrayna'ya, Güney Kafkasya'dan Afrika Boynuzu'na uzanan geniş bir coğrafyada barış ve istikrarı önceleyen dış politikası ve üstlendiği arabuluculuk ve kolaylaştırıcılık rolüyle, uluslararası düzlemde itibar gören ve desteği aranan bir aktör olarak öne çıkmaktadır." dedi.

israil yönetiminin saldırganlığını Gazze ile sınırlı tutmadığını, Lübnan, Suriye, Yemen, İran ve Katar'a yayarak bölgeyi istikrarsızlaştırma politikasını sürdürdüğünü belirten Fidan, "Gazze'de işlenen soykırımda şehit edilen Filistinli kardeşlerimizin sayısı 70 bini aşmıştır. Sahadaki bu vahşet, uluslararası toplumda bir uyanışa da vesile olmuştur." diye konuştu.

7 Ekim sonrasında israile koşulsuz destek veren ülkelerin de bu hukuksuzluğun yanında duramadığı bir noktaya gelindiğini söyleyen Fidan, "11 ülkenin daha Filistin Devleti’ni tanımasıyla, iki devletli çözüm iradesi küresel bir mutabakata dönüşmüştür. Bugün gelinen noktada, BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinden dördünün Filistin'i tanıdığı tarihi bir eşikteyiz." değerlendirmesinde bulundu.

Fidan, "Türkiye, önceki yıllarda olduğu üzere 2025 yılında da ateşkesin sağlanması ve akan kanın durması için uluslararası çabaların merkezinde yer almıştır." dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yürüttüğü liderler diplomasisi ve 26 Eylül'de New York'ta ABD ve 8 Müslüman ülkenin katılımıyla hız kazanan barış girişiminin somut neticelerini verdiğini vurgulayan Fidan, 10 Ekim'de yürürlüğe giren mutabakatla ilk adımın, "Barış için Şarm el-Şeyh Zirvesi"nde ise kalıcı ateşkes yolunda önemli bir adımın atıldığını dile getirdi.

Gazze’den vatandaşların tahliyesinin titizlikle yürütüldüğünü belirten Fidan, "Önümüzdeki dönemde önceliğimiz, Gazze'de ateşkesin tahkimi, bölgenin yeniden imarı ve insani yardımların kesintisiz akışının sağlanmasıdır." dedi. Fidan, şöyle konuştu:

"Nihai ve değişmez hedefimiz ise 1967 sınırlarında, başkenti Doğu Kudüs olan, bağımsız, egemen ve toprak bütünlüğünü haiz bir Filistin Devleti’nin vücut bulmasıdır. Türkiye, Gazze’nin geleceğinin Filistin halkının iradesiyle şekillenmesi için tarihin doğru tarafında, Filistinli kardeşlerinin yanında durmaya devam edecektir."

Rusya-Ukrayna Savaşı

Rusya-Ukrayna Savaşı'nın bölgenin güvenlik ve istikrarını yakından etkilemeyi sürdürdüğünü kaydeden Fidan, Türkiye'nin, savaşın başından bu yana ihtilafın diyalog ve diplomasi yoluyla çözülmesi gerektiğini savunduğunu hatırlattı.

Bakan Fidan, "Savaşın tüm Karadeniz sathına yayılmasının önlenmesi için tüm taraflarla temaslar yürütülmektedir. Bölgede dengenin ve istikrarın teminatı olan Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni titizlikle uygulamaya devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.

Suriye

Türkiye'nin öncülüğünde Suriye'nin 13 yıl aradan sonra İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üyeliğine döndüğünü kaydeden Fidan, Suriye'nin uluslararası topluma yeniden entegrasyonu yolunda kısa zamanda büyük mesafe katedildiğini söyledi.

Fidan, herkesin huzur içinde yaşadığı bir Suriye'yi görmek istediklerini kaydederek, "Bu açıdan SDG ile başlatılan 10 Mart mutabakatı sürecinin bir an evvel hayata geçilmesinin ülkenin istikrarına büyük katkı sağlayacağına inanıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

"Rejimin devrilmesinden bu yana, geçici koruma altındaki yaklaşık 560 bin Suriyeli kardeşimiz gönüllü, güvenli ve onurlu bir şekilde ülkelerine geri dönmüştür." diyen Bakan Fidan, Suriyelilerin geri dönüşlerinin sürdürülebilir kılınması için projelere hız verildiğini kaydetti.

Irak ile ilişkiler

Fidan, güvenlik konusunda da Irak yönetimiyle tam bir mutabakat içerisinde olduklarını belirterek, "Irak makamlarının 'Terörsüz Türkiye' vizyonuna verdikleri destekten memnuniyet duymaktayız. Nihai hedefimiz terör belasının iki ülkenin ortak gündeminden bir an evvel tamamen çıkarılmasıdır." ifadelerini kullandı.

Türkmenlerin hak ve menfaatlerinin takipçisi olmaya devam edeceklerini vurgulayan Fidan, "(Irak) Kürt Bölgesel Yönetimi ile Bağdat merkezi hükümeti arasındaki ilişkinin istikrarlı olmasını Türkiye olarak yakından takip ediyoruz." dedi.

Fidan, şunları kaydetti:

"Hem Kürt Bölgesel Yönetimi ile hem Bağdat yönetimi ile olan yakınlığımızı kullanarak iki taraf arasındaki ilişkilerin dengeli ve istikrarlı, bölge barışını, huzurunu tehdit etmeyecek bir şekilde devam etmesi için de çalışmalarımızı devam ettiriyoruz."

Irak’ta yeni hükümetin kapsayıcı, dengeli ve Irak’ın istikrarı ile kalkınmasına hizmet edecek şekilde bir an önce teşkil edilmesini temenni eden Fidan, "Yeni hükümetle ilişkilerimizde de, işbirliğimizde yakaladığımız ivmeyi sürdürmeyi arzuluyoruz." dedi.

KKTC, Batı Trakya ve Yunanistan

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) uluslararası toplumda hak ettiği konuma ulaşmasının öncelikleri arasında yer aldığını belirten Fidan, Yunanistan’la olumlu gündemin geliştirilmesine yönelik iradelerini de muhafaza ettiklerini dile getirdi.

Fidan, Batı Trakya Türk azınlığının haklarının korunması yönündeki girişimleri sürdürdüklerini belirterek, Doğu Akdeniz'de hakça paylaşım ilkesini savunmaya devam ettiklerini, Türkiye'nin hak ve çıkarlarını korumaya yönelik adımları kararlılıkla attıklarını vurguladı.

Tüm Ege ihtilaflarına yapıcı bir diyalogla çözüm bulunmasını savunduklarını dile getiren Fidan, Ege Denizi ve Doğu Akdeniz'i bir istikrar ve refah bölgesi olarak görmek istediklerini söyledi.

Libya, Mısır ve İran ile ilişkiler

Fidan, Türkiye'nin Libya'ya yönelik ilkeli ve kapsayıcı yaklaşımını sürdürerek işbirliğinde mesafe katettiklerini belirterek, gelecekte de Türkiye'nin "Tek Libya" politikası doğrultusunda, Libya'nın istikrarına katkı sağlayacağını vurguladı.

Türkiye'nin Mısır ile üst düzey temaslarının, bu yıl boyunca artarak devam ettiğini aktaran Fidan, Türkiye-Mısır 2. Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısının 2026'da icra edilmesinin planlandığını söyledi.

Hazirandaki İran-israil Savaşı'nın bölgesel ve küresel ölçekte ciddi riskler yarattığını belirten Fidan, Türkiye'nin, israilin saldırganlığını açık bir dille kınadığını hatırlattı.

Fidan, İran'la ilgili meselelerin diplomasi yoluyla çözümlenmesini desteklediklerini belirterek, "Aksi takdirde bölgemizde yeni ve büyük bir savaş hiç kimsenin lehine ve menfaatine olmayacaktır." dedi.

Balkanlar

Bakan Fidan, Balkanlar'da da işbirliği ruhunu hassasiyetle sürdürdüklerini belirterek, bu yıl Türkiye'nin Bosna-Hersek’teki siyasi tıkanıklığın aşılmasına yönelik temaslarından bahsetti.

Azerbaycan ile ilişkilerin karşılıklı üst düzey ziyaretlerle hız kesmeden devam ettiğini kaydeden Fidan, Ermenistan’la normalleşme sürecinin de Azerbaycan’la eş güdüm içinde yürütüldüğünü bildirdi.

Türk devletleriyle ortaklık büyüyor

Fidan, Orta Asya ülkeleriyle ilişkilerin kapsamlı şekilde geliştirildiğini belirterek, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in Türkiye'yi ziyaretinin ilişkilere ivme kazandırdığını, Kırgızistan ve Özbekistan ile düzenlenen toplantıların ticari ve iktisadi bağların kurumsal zeminini tahkim ettiğini dile getirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın gelecek günlerde Türkmenistan'ı ziyaret etmesinin öngörüldüğünü bildiren Fidan, Orta Asya ile kurulan dinamik işbirliğinin Moğolistan dahil olmak üzere Asya'nın en doğusuna kadar uzandığını söyledi.

Türkiye'nin 2026'da Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Zirvesi'ne ev sahipliği yapacağına işaret eden Fidan, "Dönem Başkanlığımızın, teşkilatımızın uluslararası rolünü pekiştiren, işbirliği ufkunu genişleten ve Türk Dünyası’nın yararına somut katkılar sunan bir atılım dönemi olmasını hedeflemekteyiz." ifadesini kullandı.

ABD-Türkiye ilişkileri

"Stratejik ortak" ABD'yle yürütülen temasların, karşılıklı çıkar ve saygı temelinde artarak devam ettiğinin altını çizen Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD Başkanı Donald Trump'la eylüldeki görüşmesinin önemli bir kilometre taşı olduğunu vurguladı.

Fidan, kasımda ABD'ye yaptığı ziyarette; başta Suriye dosyası olmak üzere, ulusal güvenliği ilgilendiren kritik meselelerin ele alındığını belirterek, "Savunma sanayisi alanındaki kısıtlamaların tamamen kaldırılmasına yönelik girişimlerimizi de kesintisiz sürdürmekteyiz. Bölgesel meselelerde, ABD ile diyalog ve eş güdüm mekanizmalarımızı ortak çıkarlar temelinde yürütmekteyiz." diye konuştu.

NATO ve AB'yle ilişkiler

Fidan, Türkiye'nin NATO nezdindeki konumunun güçlendiğini vurgulayarak, "Ülkemiz, güvenliğin bölünmezliği anlayışıyla, müttefik ülkeler arasında savunma sanayisi alanında kısıtlamalar uygulanmaması gerektiği görüşündedir. Bu yaklaşımımız, 2023 Vilnius, 2024 Washington ve 2025 Lahey NATO Zirvelerinde kabul edilen bildirilerle de teyit edilmiştir." dedi.

2026 yılında Türkiye'de düzenlenecek NATO Zirvesi'ne işaret eden Fidan, İttifak'ın birliğini, hazırlık seviyesini ve dayanıklılığını güçlendirecek somut çıktılar elde etmeyi hedeflediklerini belirtti.

Fidan, son dönemde, birçok Avrupa Birliği (AB) üyesinin Türkiye ile ilişkilerin stratejik önemini daha net kavradığına dikkati çekerek, "Avrupa Birliğine üyelik sürecimizin canlandırılması hedeflenmektedir. AB ile ilişkilerimizde diğer temel önceliklerimiz; diyalog mekanizmalarının yeniden işler hale getirilmesi, Gümrük Birliği'nin güncellenmesi ve Vize Serbestisi sürecinin hızlandırılmasıdır." değerlendirmesinde bulundu.

İkili ilişkiler

Almanya'nın Türkiye'nin Eurofighter Typhoon savaş uçağı tedarikine ilişkin engellemeyi temmuzda kaldırdığını hatırlatan Fidan, İngiltere ile bu tedarike yönelik anlaşmanın ekimde imzaladığını söyledi.

Bakan Fidan, İngiltere ile Serbest Ticaret Anlaşması'nın (STA) güncellenmesine yönelik müzakerelerde önemli ilerlemeler kaydettiklerini ifade etti.

Fidan, son 20 yılda Türkiye'de en fazla doğrudan yatırım yapan ülke konumundaki Hollanda ile savunma alanındaki işbirliğini güçlendirmek amacıyla niyet beyanı imzalandığını dile getirerek, Belçika'nın da Türkiye'ye yönelik ihracat kısıtlamalarını yıl içinde kaldırdığını anımsattı.

İtalya ile nisanda düzenlenen 4. Hükümetlerarası Zirve ve imzalanan 10 anlaşmanın, işbirliğinin hukuki zeminini tahkim ettiğini vurgulayan Fidan, "Bu stratejik ortaklığı bölgesel düzleme de taşıyarak, İstanbul'da gerçekleştirdiğimiz Türkiye-İtalya-Libya İşbirliği Zirvesi ile Akdeniz havzasında istikrar ve kalkınma odaklı üçlü bir mekanizmanın temellerini attık." dedi.

Fidan, İspanya'nın Türkiye'den Hürjet tedarik etmesine ilişkin çalışmalarda son aşamaya geldiklerini aktararak, Macaristan ile 8 Aralık'ta İstanbul’da düzenlenen Yedinci Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi (YDSK) toplantısında tesis edilen Ortak İstişare Mekanizması'nın işbirliğinde kurumsal derinliği artırdığını kaydetti.

Körfez ülkeleriyle ilişkiler

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın Türkiye'yi ziyaretiyle Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey mekanizmasının hayata geçirildiğini anımsatan Fidan, "Sayın Cumhurbaşkanımızın Kuveyt, Katar ve Umman'ı kapsayan bölge turu ise işbirliği irademizi perçinlemiştir." ifadesini kullandı.

Türkiye'nin, Yemen'in egemenliği, siyasi birliği ve toprak bütünlüğü temelinde kalıcı barışın tesis edilmesi yönündeki uluslararası çabalara desteğini kararlılıkla sürdürdüğünü dile getiren Fidan, "Yemen'de istikrar arayışımız, Babü’l Mendeb Boğazı'nın karşı yakasındaki Afrika Boynuzu ile de doğal bir bütünlük arz etmektedir." dedi.

Fidan, Somali ve Etiyopya'nın, Türkiye'nin arabuluculuğunda imzaladığı Ankara Bildirisi'nin, 2025 yılında gerilimin düşürülmesine ve diyaloğun sürdürülmesine zemin sağladığını vurgulayarak, Sudan'ın birliği, toprak bütünlüğü ve egemenliği çerçevesinde ateşkesin sağlanmasına yönelik diplomatik girişimleri desteklediklerini dile getirdi.

Afrika ve Asya ülkeleriyle ilişkiler

"Türkiye'nin Afrika ile stratejik ortaklığı, son çeyrek asırda atılan kararlı adımlarla dış politikamızın en dinamik unsurlarından biri haline gelmiştir." diyen Fidan, Afrika Birliği (AfB) ile kurumsal işbirliğine önem atfettiklerini söyledi.

Mayıs ayında Hindistan ve Pakistan arasında tırmanan gerginliğe değinen Fidan, taraflar arasındaki ateşkes kararını memnuniyetle karşıladıklarını ifade etti.

Çin-Türkiye ilişkileri

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Şanghay İşbirliği Teşkilatı Zirvesi marjında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile gerçekleştirdiği görüşmenin işbirliğine ivme kazandırdığını vurgulayan Fidan, "Kuşak ve Yol Girişimi'nin Orta Koridor'la uyumlaştırılmasına stratejik önem atfediyoruz. Çin'in toprak bütünlüğüne saygı çerçevesinde, Uygur Türkleri'nin barış ve güven içinde olmalarına ve kültürlerini özgürce yaşamalarına yönelik beklentilerimizi vurgulamaya devam ediyoruz." diye konuştu.

Fidan, TBMM Genel Kurulu'ndaki, Bakanlığının 2026 yılı bütçesine ilişkin sunumunun ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Bakan Fidan, bazı grup başkanvekillerinin kendisini "belirli konuları yeterince izah etmediği" yönünde eleştirdiğini belirterek, Türkiye'nin dış politika büyüklüğünün ve sorumluluğunun inanılmaz derecede fazla olduğunu, zaman kısıtlaması nedeniyle bu türden uzun bilgilendirmelerin mümkün olmadığını vurguladı.

Genel Kurulun bu görevi dış ilişkiler komisyonuna delege ettiğini kaydeden Fidan, ancak uygun görülürse kendisinin de ihtiyaç duyan vekillerle bir araya gelip bu konuları konuşmaktan memnuniyet duyacağını söyledi.

Fidan, dış politika ve güvenlik alanlarındaki bazı soruları hassasiyetleri göz önünde bulundurarak yanıtlamaları gerektiğini belirterek, "Her konunun bir cevabı var. Bu konularda da dediğim gibi sizlerle özel ortamlarda, kapalı ortamlarda bir araya gelip her türlü konuyu çok açık bir şekilde tartışmaktan, görüşmekten, bilgi alışverişinde bulunmaktan memnuniyet duyarım." ifadelerini kullandı.

Bakan Fidan, dış politikanın başarısını "bir önceki güne nazaran belirli alanlarda ne yaptıkları" ve "diğer ülkelere nazaran kendilerinin nerede durdukları" gibi sorulara yanıt vererek ihracatın artması, yeni işbirlikleri ve yeni güvenlik ittifakları gibi parametreler üzerinden ölçtüklerini dile getirdi.

Gazze'deki ateşkes ve Türkiye'nin rolü

Fidan, içinde bulunulan belirsizlik çağında ulus devletlerin işinin zor olduğunu söyleyerek, Amerika'nın yeni politikası, Avrupa ile arasında oluşturduğu itilaf ve ortaya koyduğu yeni milli güvenlik siyaset belgesine işaret etti ve bunun küresel güvenlik için temel değişimlere sebep olduğunu söyledi.

Türkiye'nin Gazze'de garantör pozisyonda olup olmadığı konusundaki soruyu yanıtlayan Fidan, şunları kaydetti:

"Şarm el-Şeyh'te biz ara bulucu dört ülke olarak bir irade beyanına, niyet beyanına imza attık. Bu barışın devam etmesiyle alakalı. Biz teknik olarak da hukuki olarak da garantör ülke değiliz, şu andaki süreçte. Garantör bir ülke de yok ayrıca."

Fidan, Türkiye'nin garantör ülke sorumluluğunu almaktan çekinmediğini, gelecekte yapılacak anlaşmalar bunu gerektirirse, memnuniyetle bu görevi üsteleneceklerini aktardı.

"(Gazze'de) Biz bir garantörmüşüz gibi sorumluluk yüklenmeye, işbirliklerini ilerletmeye, anlaşmalar yapmaya, açıkta ve kapalıda çalışmaya her zaman için hazırız ve buna da devam ediyoruz." diyen Fidan, israilin ateşkes ihlallerini sürdüğüne ve barışı devam ettirmeye gönüllü olmadığına işaret etti.

Fidan, israilin bu tutumu nedeniyle uluslararası toplumu ABD'de bir araya getirmeye çalıştıklarının altını çizerek, bu şekilde israile baskı uygulamayı hedeflediklerini dile getirdi.

ABD'nin, Gazze'de barış anlaşmasını sahiplendiğine ve ilerletmeye çalıştığına işaret eden Fidan, bunu desteklediklerini söyledi.

Fidan, Suriye'deki bir sınır kapısıyla ilgili soruya cevaben, "Bizim politika olarak bütün sınır kapılarını açmaya niyetimiz var. Fakat Suriye'de, özellikle Nusaybin mücavirindeki sınır kapılarının açılabilmesi için 10 Mart Mutabakatı ile ilgili sürecin tamamlanması ve merkezi hükümetin bir noktaya gelmesi lazım." dedi. (İLKHA)