İsveç Bilimler Akademisi, Stockholm'de 2025 Nobel Kimya Ödülü'nü duyurdu.

Kazananlar, "metal-organik çerçevelerin geliştirilmesi için" Susumu Kitagawa (Japonya), Richard Robson (Avustralya) ve Omar Yaghi (ABD) oldu.

2025 Nobel Ödülü'nün tutarı 11 milyon İsveç kronu (1,1 milyon dolar) olup, ödül üç kişiye eşit olarak dağıtılacak.

İsveç Bilimler Akademisi'nin basın bülteninde, "2025 Nobel Kimya Ödülü sahipleri, gazların ve diğer kimyasal bileşiklerin geçebileceği boşluklara sahip moleküler yapılar geliştirdiler. Bu yapılar (organometalik bileşikler) çöl havasından su çıkarmak, karbon yakalamak, zehirli gazları depolamak veya kimyasal reaksiyonların hızını değiştirmek için kullanılabilir." denildi.

Nobel Kimya Komitesi Başkanı Heiner Linke, "Organometalik bileşiklerin muazzam bir potansiyeli var ve yeni işlevlere sahip, özel yapım malzemeler için daha önce hayal bile edilemeyen olasılıklar sunuyor." şeklinde konuştu.

Metal-organik iskeletler (MOF'ler), metal iyonlarının organik ligandlar (yani karbon ve hidrojen atomları içeren organik moleküller) aracılığıyla birbirine bağlandığı ve merkezi metal atomuna veya iyonuna bağlanarak karmaşık bileşikler oluşturan gözenekli kristal malzemelerdir . Bu hibrit malzemeler içinde nanometre boyutunda gözenekler oluşur ve bu iskeletler yapısal olarak doğal mineral zeolite benzer hale gelir.

Açıklamaya göre, bilim insanlarının keşifleri kimyagerlerin on binlerce farklı organometalik bileşik çeşidi üretmesini sağladı. Bu malzemeler, insanlığın karşı karşıya olduğu en büyük zorlukların çözümüne yardımcı olabilir. Bunun; PFAS (perfloroalkil ve polifloroalkil bileşikleri) kirleticilerini sudan uzaklaştırmak, çevredeki ilaç türevlerini parçalamak, karbonu yakalamak ve çöl havasından su elde etmek olduğu belirtildi.

Dün, 2025 Nobel Fizik Ödülü'nün kazananları açıklandı. Ödül sahipleri, "elektrik devrelerinde makroskobik kuantum mekaniksel tünelleme ve enerji kuantizasyonunu keşfetmeleri" nedeniyle John Clark, Michel Devore ve John Martinis oldu.

6 Ekim'de Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, bağışıklık üzerine yaptıkları araştırmalar, özellikle de "periferik bağışıklık toleransı" olarak adlandırılan ve bağışıklık sisteminin vücuda zarar vermesini önleyen buluşları nedeniyle Amerikalı bilim insanları Mary Brunkow ve Fred Ramsdell ile Japon bilim insanı Simon Sakaguchi'ye verildi.

Nobel Edebiyat Ödülü'nün yeni sahibi 9 Ekim Perşembe günü açıklanacak. (İLKHA)