Avrupa Birliği (AB), ABD Başkanı Donald Trump’ın Grönland’a özel temsilci atamasına tepki göstererek, Danimarka Krallığı’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğinin korunması gerektiğini vurguladı.

AB Komisyonu Sözcüsü Anouar El Anouni, pazartesi günü yaptığı açıklamada “Danimarka Krallığı’nın, Grönland dâhil olmak üzere toprak bütünlüğünün, egemenliğinin ve sınırlarının dokunulmazlığının korunması Avrupa Birliği için hayati önemdedir” ifadelerini kullandı. El Anouni, bunun AB’nin uzun süredir değişmeyen bir tutumu olduğunu belirtti.

Trump’ın, büyük ölçüde özerk bir yapıya sahip olan ve Danimarka’ya bağlı Grönland için Louisiana Valisi Jeff Landry’yi ABD özel temsilcisi olarak atamasının ardından, Danimarka ve Grönland başbakanları ortak bir açıklama yaparak sınırlarına saygı gösterilmesini talep etti.

Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen ile Grönland Başbakanı Jens-Frederik Nielsen “Ulusal sınırlar ve devletlerin egemenliği uluslararası hukuka dayanır. Başka ülkeleri ilhak edemezsiniz.” ifadelerini kullandı. Açıklamada “Grönland Grönlandlılara aittir ve ABD Grönland’ı devralmamalıdır. Ortak toprak bütünlüğümüze saygı bekliyoruz.” denildi.

Trump, pazar günü yaptığı açıklamada, mineral açısından zengin Arktik adanın ABD’nin ulusal güvenliği için gerekli olduğunu savunarak, Louisiana Valisi Jeff Landry’yi Grönland özel temsilcisi olarak atadığını duyurdu. Sosyal medya hesabından paylaşım yapan Trump “Jeff, Grönland’ın ulusal güvenliğimiz açısından ne kadar hayati olduğunu çok iyi biliyor.” ifadelerini kullandı.

Trump daha sonra yaptığı açıklamada ise ABD’nin Grönland’ı madenler için değil, ulusal güvenlik için istediğini öne sürerek, bölgede Rusya ve Çin’e ait gemilerin bulunduğunu ve Landry’nin bu konuda öncü rol üstleneceğini söyledi.

Göreve Ocak 2024’te başlayan eski Louisiana başsavcısı Landry ise Trump’a teşekkür ederek, “Grönland’ı ABD’nin bir parçası yapmak için bu gönüllü görevde size hizmet etmek benim için bir onurdur.” dedi.

Bu açıklamalar Danimarka’da sert tepkiyle karşılandı. Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Løkke Rasmussen, Washington’un Kopenhag Büyükelçisi Ken Howery’yi bakanlığa çağıracağını belirterek “Bu atamadan derin rahatsızlık duyuyorum. Özellikle Landry’nin açıklamaları tamamen kabul edilemez.” dedi. Rasmussen “Danimarka Krallığı Danimarka, Faroe Adaları ve Grönland’dan oluştuğu sürece, egemenliğimizi zedeleyen hiçbir girişimi kabul edemeyiz.” ifadelerini kullandı.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile AB Konseyi Başkanı António Costa da ortak açıklamalarında “Toprak bütünlüğü ve egemenlik uluslararası hukukun temel ilkeleridir.” diyerek, AB’nin Danimarka ve Grönland halkıyla tam dayanışma içinde olduğunu duyurdu.

İsveç Dışişleri Bakanı Maria Malmer Stenergard, ülkesinin uluslararası hukukun her zaman savunucusu olacağını söylerken, Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide de “Danimarka’nın yüzde 100 arkasındayız.” dedi. Eide, Landry’nin atanmasının Trump’ın Grönland’ı ABD’nin bir parçası yapma niyetini açıkça ortaya koyduğunu savundu.

Yaklaşık 57 bin nüfusa sahip Grönland’da yapılan bir kamuoyu yoklamasına göre halkın büyük çoğunluğu Danimarka’dan bağımsız olmak istiyor ancak ABD’ye bağlanmaya sıcak bakmıyor. Grönland, 2009 yılından bu yana bağımsızlık ilan etme hakkına sahip.

Danimarka Parlamentosu’nda görev yapan Grönlandlı milletvekili Aaja Chemnitz de, sorunun bir temsilci atanması değil, bu temsilciye Grönland’ı ABD’nin parçası yapma görevi verilmesi olduğunu belirterek “Grönland’da buna yönelik bir istek yok.” ifadelerini kullandı.

Stratejik konumuyla Kuzey Amerika ile Avrupa arasında yer alan Grönland, Rusya ile ABD arasındaki en kısa füze güzergâhı üzerinde bulunuyor. Danimarka Savunma İstihbarat Servisi, bu ay yayımladığı yıllık raporunda ABD’nin ekonomik gücünü kullanarak iradesini dayattığını ve askeri güç tehdidinde bulunduğunu belirtti. (İLKHA)