Birleşik Krallık’ın vatandaşlık iptali uygulamalarının kapsamı ve keyfiyeti, yeni yayımlanan raporla yeniden tartışma konusu oldu. Çalışmaya göre İngiltere, vatandaşlığı bu ölçekte geri alan tek G20 ülkesi konumunda.

2010’dan bu yana kamu yararı gerekçesiyle 200’den fazla kişi vatandaşlıktan çıkarıldı; bu sayı dünya genelinde yalnızca Bahreyn ve Nikaragua tarafından aşılmış durumda.

Karşılaştırmalı verilere göre Fransa, benzer yetkiyi 2002–2020 yılları arasında sadece 16 kez kullandı. Raporda, özellikle çifte vatandaşlığı bulunan Britanyalıların ya da sonradan vatandaşlığa geçenlerin, çoğu zaman delillere sınırlı erişimle ve hükümetin bildirim yükümlülüğü olmadan vatandaşlıktan çıkarılabildiği vurgulanıyor.

Rapora göre, muğlak yasal çerçeve nedeniyle İngiltere nüfusunun yaklaşık yüzde 13’üne, yani 9 milyon kişiye, vatandaşlığının geri alınması riski teorik olarak uygulanabilir durumda.

Ayrıca siyahi, Güney Asyalı, Orta Doğulu ve Kuzey Afrikalı Britanyalıların, beyaz vatandaşlara kıyasla 12 kat daha fazla hedef alındığı belirtiliyor. Buna karşın İçişleri Bakanlığı (Home Office), raporu “korku yayma ve yanlış bilgi” olarak nitelendirerek tüm bulguları reddetti.

Parlamentoda düzenlenen oturumda ise farklı partilerden milletvekilleri sistemi sert biçimde eleştirdi. Muhafazakâr Parti milletvekili Sir Andrew Mitchell “Bugün var yarın yok bir politikacının bir kalem darbesiyle vatandaşlık silebilmesi, üstelik kişiye haber bile verilmemesi kabul edilemez.” diyerek mevcut uygulamanın demokratik denetimden uzaklaştığını söyledi. Mitchell, Birleşik Krallık’ın bu yetkiyi dünya genelinde en agresif kullanan ülkelerden biri hâline geldiğini belirtti.

Reprieve’ın analizine göre son 10 yıldaki vatandaşlık iptalleri, önceki 30 yıla kıyasla önemli oranda artış gösterdi. 2014’te yapılan bir düzenleme, başka vatandaşlığı olmayan kişilerin bile başka bir vatandaşlık edinebileceği varsayımıyla fiilen statüsüz bırakılmasının yolunu açtı. 2022 Ulusallık ve Sınırlar Yasası ise hükümete kişiye haber dahi vermeden vatandaşlığı iptal etme yetkisi tanıdı. Oysa dünyada birçok ülke bu uygulamayı tamamen terk etmiş durumda; Avrupa’da 16 ülke vatandaşlığı hiç geri almıyor. Küresel ölçekte bu sayı 56.

Rapor, bazı Britanyalıların pasaportlarını yenilemek ya da ülkeye dönmek istediklerinde yabancı muamelesi gördüklerini ve ancak bu şekilde vatandaşlıktan çıkarıldıklarını öğrendiklerini aktarıyor. Bir vakada, bir kadın vatandaşlıktan çıkarıldığı için doğan çocuğunun da statüsüz kaldığı belirtildi. Parlamento oturumunda dinlenen aileler, sistemin korkutucu olduğunu, gizli mahkemelerde ne konuşulduğunu dahi öğrenemediklerini ifade etti. (İLKHA)