30 Haziran'dan itibaren ticari araç sürücülerinin Psikoteknik Belgesi alması zorunlu hale getirildi.

Ulaştırma Bakanlığınca Psikoteknik Belgesi taşıma zorunluğu 30 Haziran'dan itibaren mecburi olacak.

30 Hazirandan itibaren Psikoteknik Belgesi'ne sahip olmayan sürücülere bin 180 lira cezai işlem uygulanacak. Yine 30 Haziran itibariyle Psikoteknik Belgesi kontrolü için denetimler yapılacak.

Psikoteknik Belgesi ile ilgili bilinmeyenleri Psikolog Mehmet Şirin İlgin ve Psikolog Serdal Ülger İLKHA'ya anlattı.

Psikolog Mehmet Şirin İlgin 

"Psikoteknik Belgesi şoför adaylarının alması gereken bir belgedir"

Psikoteknik belgesinin nasıl alınacağı ile ilgili bilgi veren Psikolog Mehmet Şirin İlgin, "Psikoteknik Belgesi; Karayolu Yönetmeliği'nin 34'üncü maddesi gereğince şoför adaylarının alması gereken bir belgedir. Bu belgeyi almak isteyenler, il sağlık müdürlüklerinin yetki verdiği kurumlardan alabilirler. Bu kurumlar, psikoteknik merkezlerdir. Psikoteknik merkezlerine gelen adaylar, bir saat boyunca dikkat, refleks ve konsatrasyonlarını ölçüp kendi eksikliklerini görmeye yarayan ölçüm aracını kullanırlar. Bu ölçüm aracı; bilgisayar tabanlıdır. Adaylar, test odalarındaki ölçüm aracını kullanarak yaklaşık 13 soruluk teste tabi tutulurlar. Adaylar, bu testlerde kendi becerilerini ölçüyorlar. Bu motor becerilerden sonra adayın yeterli olup olmadığını göstermek için test raporu oluşur. Test raporu oluştuktan sonra aday, psikiyatriye gidip test sonucunu onaylatır." şeklinde konuştu.

Psikoteknik belgesi hangi sürücülerden istenir?

"Psikoteknik Belgesi, ticari araç kullanan şoförlerden, ağır vasıta dediğimiz tır şoförlerinden, kargo taşımacılığı yapan şoförlerden ve okul servisliği yapan şoförlerden istenilen bir belgedir. Ayrıca ehliyetini kaptırmış, yüz puanı dolduran, trafiği tehlikeye sokan hareketlerde bulunan, drift, uyuşturucu ve alkol gibi durumlardan dolayı ehliyeti men edilmiş sürücülerden Psikoteknik Belgesi istenir. Bu kişiler tekrar ehliyet alabilmesi için Psikoteknik Belgesi istenir. Psikoteknik Belgesini şoför adaylarına veriyoruz." ifadelerini kullandı.

"Psikoteknik Belgesi'ne sahip olmayan sürücülere bin 180 lira cezai işlem uygulanacak"

Psikotenik Belgesi taşıma zorunluluğunun 3-4 kez ertelendiğini vurgulayan İlgin, "Ulaştırma Bakanlığınca Psikoteknik Belgesi taşıma zorunluğu 'son kez' ibaresi kullanılarak ertelendi. 30 Hazirandan itibaren Psikoteknik Belgesi'ne sahip olmayan sürücülere bin 180 lira cezai işlem uygulanacak. Yine 30 Haziran itibariyle Psikoteknik Belgesi kontrolü için denetimler yapılacak. Türkiye'de Psikoteknik Belgesi almaya tabi tutulan nüfus oranı 4 milyondur. Psikoteknik Belgesi'ni maalesef 1,5 milyon kişi almış. Psikoteknik belgesi alan 1,5 milyon şoför adaylarından maalesef  74 bin 600 kişinin raporlarda yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Bu raporlarda şoför adayı,  ilk 6 ay boyunca Psikoteknik Belgesi alamaz; çünkü raporda trafiğe psikolojik ve ruhsal uygun olmadıkları belirtiliyor. 6 ay süre geçtikten sonra ilk 45 gün içerisinde il sağlık müdürlüğüne rapor sunuluyor. Rapor sunan şoför adayları, 45 gün içerisinde Psikoteknik testine tabii tutuluyor. Şoför adayları, 45 gün içerisinde raporları alamazlarsa bu sefer 2 yıl boyunca Psikoteknik Belgesi alamıyor." diye konuştu.

Meydana gelen kazaların yüzde 42,9'nun araçlardan meydana gelen sıkıntılardan kaynaklandığını belirten İlgin, "Türkiye'de geçen sene yaklaşık 7 bine yakın kaza meydana geldi. 7 bin kazadan 2 bin 197'si kişi öldü, 9 bin 335 kişi de yaralandı. Yaralananların arasında bazıları engelli duruma düştüler. Meydana gelen kazaların yüzde 42,9'u araçtan kaynaklandığını belirtildi. Bazen araç şoförleri, ters bir manevre sonucu kazalara sebebiyet verebiliyor." dedi.

Psikoteknik belgesinin belirli kişilerden istenmesi doğru mu?

"Psikoteknik belgesinin belirli kişilerden istenmesi doğru bir politika değildir. Sadece kara yollarında tır ya da serviş şoförleri bulunmuyor. Türkiye'nin 80 milyondan fazla nüfusu vardır. Bu nüfus içerisinde araç kullanan herkesin diğer şoförlerin mal ve canını tehlikeye attığını iyi biliyoruz. Toplumda her an kaza olabiliyor. Türkiye'deki kazalar, sadece şoförlerden kaynaklanmıyor. Bu raporun sadece belli bir kısma tabii tutulması doğru bir politika değildir." ifadelerini kullandı.

"Bizim temennimiz; Avrupa'daki bu uygulamanın Türkiye'de de olmasıdır"

Avrupa'da Psikoteknik Belgesinin uzun yıllardır var olduğunu ifade eden İlgin, "Türkiye'de 2008'den beri verilen Psikoteknik Belgesi, Avrupa'da 50 yıldır vardır. Avrupa'da sürücü adayı, 'B sınıfı' sürücü belgesini almaya gidince çeşitli belgelerin yanında Psikoteknik Belgesi de isteniyor. Bu kişilerin trafiğe çıkmalarının yeterli olup olmadıklarını öğrenmek için rapor da isteniyor. Bizim temennimiz; Avrupa'daki bu uygulamanın Türkiye'de de olmasıdır. Bu uygulama Türkiye'de olsa Türkiye'deki kaza oranları düşecektir. İnsanların can ve mal güvenliği korunacaktır. Psikoteknik Belgesi uygulanmasıyla daha güvenli bir trafik amaçlanıyor.Bu uygulama genele yayıldığı zaman trafikte sürücülerin tehlikeli davranışları belirlenir. Bu kişiler tespit edilip trafikten belli bir süre men edilir. Sürücünün o süre zarfında becerilerini geliştirip trafiğe daha sağlıklı çıkması amaçlanır. Diğer insanların tehlikeye girmemesi sağlanır." dedi.

Psikolog Serdal Ülger

Psikoteknik Belgesi; sürücülerin zihinsel ve fiziksel olarak trafiğe uygun olup olmadığını belirten belgedir"

Yük ve yolcu taşımacılığı yapan şoförlerin Psikoteknik Belgesi'ni almakla yükümlü olduğunu belirten Psikolog Serdal Ülger, "Bu belge sadece yük ve yolcu taşımacılığı yapan şoförlerle de sınırlı değildir. Alkol kullanma, drift, kırmızı ışıktan geçme ve benzer sebeplerden dolayı cezai işlem gören şoförler de ehliyetlerini geri alabilmeleri için belge alma zorunluluğu vardır. Genel olarak değerlendirmek gerekirse psikoteknik belgesi; sürücülerin zihinsel ve fiziksel olarak trafiğe uygun olup olmadığını belirten belgedir. Bunu ölçen bir test cihazımız var. Adaylar, bu test cihazında minimum bir saatlik bir teste tabi tutuluyorlar. Bu bir saatlik test içerisinde 12 ayrı test var. Bu testlerde kişinin el ayak koordinasyonu becerilerini ölçmek için test sürüşü yapıyorlar." şeklinde konuştu.

"Haziran ayının sonunda Psikoteknik Belgesi denetimleri başlayacak"

Denetimlerde Psikoteknik Belgesi olmayan şoförlere cezai işlem uygulanacağını vurgulayan Ülger, "Psikoteknik Belgesi almayan şoförlerin bu belge olmadan yola çıkması cezayla sonuçlanır. Bu cezai işlemde salgın dönemi olmasından dolayı ertelenmiş durumdadır. Haziran ayının sonunda Psikoteknik Belgesi denetimleri başlayacak. Denetimlerde Psikoteknik Belgesi bulunmayan şoförlere cezai işlem uygulanacak. Psikoteknik Belgesini sadece yük ve yolcu taşımacılığı ile sınırlı değildir. Alkolden, driften ve kırmızı ışıktan geçme ve benzer sebeplerden dolayı ister aday sürücü, isterse de asli sürücü olsun, ehliyetini kaptırmışsa herhangi bir sürücü kursu kişinin ehliyetini iade etmez. Psikoteknik Belgesi'ni artık yanımızda bulundurmak zorunlu değil. Psikoteknik Belgesi, 2018'den sonra 'E-rapor' sistemine geçirildi. Daha önce Psikoteknik Belgesi olanlara kart veriliyordu; ama şu anda kart gösterilse bile kişinin 'E-rapor' sisteminde değerlendirme belgesi yoksa ceza yazılır." diye konuştu.

SRC belgesi nedir?

"SRC belgesi, 1, 2, 3, 4 ve 5 olmak üzere beş kategoride değerlendirilir. SRC belgesi, yük, yolcu vetehlikeli madde taşımacılığı yapan şoförlerin almakla yükümlü olduğu yetki belgesidir. Kişi, yurt dışına yolcu taşıması yapıyorsa. SRC 1  Belgesi almakla yükümlüdür. Kişi, yurt içinde yolcu taşımacılığı yapıyorsa SRC 2 Belgesi almakla yükümlüdür. Kişi, yurt dışına yük taşıyorsa SRC 3 Belgesi almakla yükümlüdür. Kişi, yurt içinde yük taşımacılığı yapıyorsa SRC 4 Belgesi almakla yükümlüdür. SRC 5 ise hem yurt içinde hem de yurt dışında tehlikeli madde taşıcılığı yapan şoförün almakla yükümlü olduğu belgedir. Bu belgeler, şoförlerde olmadığı takdirde şoföre 250 lira, araç sahibine de 5 bin lira ceza yazılır."

SRC belgesi nasıl alınır?

"SRC belgesi almak için öncelikle SRC kurslarına kayıt yapılır. Milli Eğitim İl Müdürlüğü tarafından kayıtlar onaylandıktan sonra kişi, eğitimler alır. Eğitimler sonucunda kişiler, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan sınavlara tabi tutulur. SRC sınavları 40 sorudan oluşmaktadır. Kişi, 100 üzerinden en az 70 alırsa başarılı sayılır. Adaylar, sınavı geçince bu sefer mülakata alınır. Mülakat geçildikten sonra adaya  görsel 3 soru sorulur. Aday, 3 sorudan 2'sini doğru cevaplarsa SRC Belgesi'ni almaya hak kazanır. SRC Belgesi alındıktan sonra trafik veya herhangi bir yerde şoför durduruluğunda SRC Belgesini gösterir. Şoför, SRC Belgesini gösterdiği taktirde ceza yemez." (İLKHA)