​Son günlerde doların düşüşe geçmesine rağmen fiyatlarda bir değişikliğin yaşanmamasına tepki gösteren Şanlıurfa esnafı, hükümetin sıkı denetim yapmaması halinde fırsatçıların daha da çok çoğalacağını ifade ettiler.

Dolar kurunun 7 lirayı gördüğü geçtiğimiz aylarda gıda ve tüketim mallarına art arda fahiş zamlar yapılırken, doların düşüşe geçmesine rağmen gıda, elektrik ve akaryakıt fiyatlarında her hangi bir düşüşün olmaması esnafın ve vatandaşın tepkisine neden oluyor.

Son günlerde doların düşüşe geçmesine rağmen gıda, elektrik ve akaryakıt fiyatlarında her hangi bir düşüşün olmamasına tepki gösteren Şanlıurfa esnafı fiyatların düşmesi için sıkı denetimin yapılması gerektiğini ve denetim yapılmaması halinde fırsatçıların daha da çok çoğalacağını söylediler.

Komisyonculuğun kaldırılmak istendiği yasaya tepki gösteren Şanlıurfa Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği (ŞASEMKOM) Faruk Akbaş, fiyatların yüksek olmasının komisyonculara bağlı olmadığını savunarak, fiyatların düşmesi için devletin denetimi sıkılaştırması gerektiğini söyledi.

"Ürünün fiyatı yükseldiği zaman vatandaş tüketimi azaltıyor"

Akbaş, "Şanlıurfa olarak çok sıkıntılı bir yaz dönemi geçirdik. Yazın başlangıç döneminde patates ve soğandaki kabartılı yükseliş, son dönemde de domatesteki yükseliş gerçekten de hem vatandaşı hem de esnafı sıkıntıya soktu. Ürünün yükselmesi bizim avantajımıza değil, dezavantajımızadır. Çünkü ürünün fiyatı yükseldiği zaman vatandaşta tüketim azalıyor. Tüketim azaldı mı da biz esnaflar satış yapamıyoruz. Kamuoyunda bu fiyatların yükselmesi komisyonculara bağlanıyor ve sanki bu fiyatları komisyoncular yükseltip büyük derecede kâr elde ediyorlar. Komisyoncularda böyle bir şeyin olması söz konusu değildir." dedi.

Sebze ve meyve fiyatlarının arz ve talebe göre belirlendiğini söyleyen Akbaş, "Geçen yıl özellikle domateste çok yüksek rekolteler elde edilince fiyatlar çok düşük oldu. Elimizde kalan domatesleri çok düşük fiyata fabrikalara vermek zorunda kaldık. Bu yüzden de üretici büyük zararlara uğradı. Bundan dolayı üretici bu yıl domatese rağbet göstermedi. Yine bu yıl nisan ve mayıs ayları çok yağışlı geçti. Yaşanan bu yağışlardan dolayı ekinlerin çoğu çürüdü ve o ekinleri kaybettik. Bu yıl domatesin pahalı olmasındaki bir etken de geçiş mevsiminde arz ve talep fiyatları dengelenmeyince fiyatlarda anormal bir yükseliş oldu. Bu yüksek fiyatlar tamamen üreticinin cebine girdi. Bu sene domates az olduğu için biz domatesi çiftçiden sıraya girerek almak zorunda kaldık. Domatesi üreten çiftçiler cebinde ki telefonla domatesin hangi ilde ne kadara satıldığını bizden daha iyi biliyorlar. Dolayısıyla 4 liraya aldığımız domatesi biz burada 4,5 liraya satamayız. Bu konuda yanlış teşhis yapılıyor ve bu teşhisin üzerinden yanlış tedaviye gidiliyor. Bu da başarı getirme gibi bir şeyi söz konusu değildir." ifadelerini kullandı.

"Antalya’da üretilen domates Şanlıurfa’ya ışık hızıyla mı gelecek?"

Antalya’da üretilen domatesin Şanlıurfa’ya gelene kadar birçok masraftan geçtiğini söyleyen Akbaş şunları söyledi: "2011 yılında bir hal yasası çıkmıştı. Bu hal yasası çıktığında 'bu yasayla bu fiyatlar düzelmez' demiştik. Bu yasa çıktığında hükümet tarafından yapılan açıklamada herkesin evine tarla fiyatında sebze ve meyve götürebileceğini söylemişlerdi. Ama böyle bir şey olamaz. Bu fiyatlar ve masraflar varken, bir ürün tarladaki fiyatıyla halka satılamaz. Sera naylonu, zirai ilaç, gübre, mazot ve elektrik v.b masrafların maliyetleri arttığı zaman siz nasıl tarla fiyatına domates vereceksiniz? Bir domates sofraya gidene kadar kaç aşamadan geçiyor? Bu domates seradan çıkınca işçiler bunu kamyona yükler. İşçinin parası, kamyoncunun mazotu ve kirası, devletin vergisi, buradaki komisyoncunun satışı, pazarcının satışı vardır. Bunlar hepsi geçimini bundan sağlamaktadırlar. Çıkarılacak olan bu kanunla birçok insanı aradan çıkarırsan olmaz. Antalya’da üretilen domates Şanlıurfa’ya ışık hızıyla mı gelecek bilemiyoruz."

"Komisyonculuk kaldırılırsa fiyatlar daha da artıracaktır"

Fiyatlardaki dengesizliğin çözülmesi için denetimin sıkılaşması gerektiğini ifade eden Akbaş, "Bu fiyatlardaki dengesizliği çözmek istiyorsak, denetimin sıkılaşması gerekir. Önce üretim olacak daha sonra denetim olacak. Denetim yapılmazsa, bu ülkenin bu yıl ne kadar sebzeye ve meyveye ihtiyacı var belgelerle çıkarılmazsa, çiftçi düzgün yönlendirilmezse fiyatlar daha da çok artar ve fırsatçılar daha da çoğalır. Devlet, denetimi iyi yapması lazım. Çiftçinin iyi yönlendirmesi lazım ki piyasayı dengeleyebilelim. Hollanda’yı hep örnek veririz; yıllık 85 milyar dolar ihracat yapıyor. Hollanda’nın ekilebilir arazisi Şanlıurfa kadardır. Neden biz orada yapılan politikayı burada yapamıyoruz? Çünkü bizim yaptığımız politikalar hepsi doğanın yapısına terstir. Çıkarılacak olan bu yasanın da kitapta kalacağını söylüyorum. Sahaya bir faydası olmayacaktır. Komisyonculuk kaldırılırsa fiyatlar daha da artıracaktır. Neden? Çünkü sahada denetim yok. Denetim yapılırsa artan fahiş fiyatların nerden kaynaklandığı öğrenilir." ifadelerine yer verdi.

"Komisyonculuğun kaldırılması fiyat artışlarına çözüm değildir"

Komisyonculuğun kaldırılmasında fiyatlara indirim gelmeyeceğini söyleyen bir diğer hal esnafı Yusuf Kılıç ise şunları söyledi:

"Öncelikle komisyonculuğun kaldırılması fiyatlara indirim getirmez. Zaten bizim esnafımızın yüzde 80’i tüccardır. Batı illerinden malı alıp burada satandır. Komisyonculuk ise çiftçinin ürününü belli bir komisyon bedeliyle alıp burada satandır. Bu da Şanlıurfa’da ancak yüzde 20’si bu işi yapıyor. Bakan beyin söylediği bu uygulama aslında büyük iller içindir. Bu illerde bu konuda sıkıntılar mevcuttur. Komisyonculuğun kaldırılması fiyat artışlarına çözüm değildir. Çünkü komisyoncu aradan kalkarsa, bu iş tüccarın eline geçer ve burada da bazı sıkıntılar yaşanır. Çünkü tüccar 1 TL’ye aldığı ürünü 2 TL’ye satacaktır. Sebze ve meyve satışının arasında aracı kaldırılamaz. Çünkü Antalya’da yetişen bir ürün buraya gelene kadar çok aşamadan geçiyor. Bunları da aradan çıkartmak çözüm değildir. Fiyatlarda da bir düşüş yaşanmaz aksine daha da çok fiyatları yükseltecektir."

"Dolarda bir düşüş yaşandı ama yükselen fiyatlar düşmedi"

Doların fahiş bir şekilde yükselmesiyle halkta bir tedirginliğin olduğunu ifade eden esnaf Seydi Gülgeç, "Öncelikle ekonomide doların fahiş bir şekilde yükselmesi halkta bir tedirginlik oluşturdu. Bunu fırsatçılığa çeviren esnaf da oldu. En başta malı piyasaya getiren büyük toptancıların etkisinin büyük olduğunu düşünüyorum. Bunların üzerinde durulması gerektiğini, devletin bir an önce tedbir almasını ve denetim yapmasını gerektiğini düşünüyorum. Doların yükselişinden sonra son zamanlarda dolar bir düşüş yaşadı ama yükselen fiyatlar düşmedi. Devlet bu duruma el atması lazım. Devlet eğer ki kendi yaptığı zamları geri çekmezse, burada esnafların fiyatları geri çekmesi bir önem arz etmez." dedi.

"Devlet sıkı denetim yapmazsa piyasada fırsatçılar çoğalacak"

Gülgeç, sözlerine şöyle devam etti: "En başta devletin bu işe bir el atması lazım. Bugün elektriğe, doğal gaza ve suya yüzde 100 zam yaparsan, doların düşmesiyle 'elektriği yüzde 10 düşürüyoruz ve yılbaşına kalan 2 ayda da elektriğe zam yok' dersen burada ki piyasayı elinde tutan kişilerin önünü açmış olursun. Buna karşı da devlet fiyat düzenlemesi getirdikten sonra sıkı denetim yapması gerekiyor. Sıkı denetim yapmazsa piyasada fırsatçılar çoğalacak ve fiyatlarda da bir düşü olmayacaktır."

"Şuan ortada büyük bir fırsatçılık var"

Fiyatların yükselmesini fırsatçılara bağlayan pazarcı esnafı İlhan Rast, "Fiyatların yükselmesini dolara bağlamıyorum. Doların yükselmesiyle fırsatçılara gün doğdu. Fırsatçılar fiyatları yüzde 100 arttırdı. Meyve ve sebzenin pahalı olmasının sebebi ise mevsim değişikliği dediğimiz tarladan seraya geçiş olduğu içindir. Devlet bu fiyatların yükselmemesi için durmadan müfettiş görevlendirip, denetimi sıkılaştırması lazım. Fiyatlarda yüzde 100 artış yapan esnafa büyük cezalar kessin ki bu fırsatçılık kalksın." ifadelerini kullandı.  

"Piyasada fırsatçılar olduğu sürece bu eşyalar ucuzlamaz"

Hükümetin fırsatçıları tespit edip ceza vermesi gerektiğini ifade eden bir diğer pazarcı esnafı Osman Deniz ise "Bu fiyatların yükselmesi fırsatçıların yüzündendir. Piyasada fırsatçılar olduğu sürece bu eşyalar ucuzlamaz ve halk dâhil herkes bu durumdan çok şikâyetçidir. Hükümet artan fiyatlara karşı fırsatçıları tespit edip ceza vermesi lazım. Fırsatçılar yüzünden millet alışveriş yapamaz hale gelmiş. Malzemelerin fiyatı yüksek olduğu için alışveriş de olmuyor." şeklinde konuştu. (Hüseyin Sayhar, Mustafa Gül-İLKHA)