تاریخ معاصر سودان تصویری تاریک از خشونت سیستماتیک، جنایات جنگی و گورهای دسته جمعی را ترسیم می‌کند. این میراث خونین که از دارفور تا خارطوم امتداد دارد، امروزه با درگیری‌های جدید عمیق‌تر شده است.

تاریخ مدرن سودان نشان دهنده چرخه طولانی خشونتی است که قبل از جدایی جنوب آغاز و پس از آن نیز ادامه یافته است. تحولات سیاسی بزرگ همواره با قتل عام و جنایات جنگی همراه بوده و کشوری را به جا گذاشته است که در آن ده‌ها هزار غیرنظامی جان خود را از دست داده‌اند، برخی از آنها در گورهای دسته جمعی دفن شده‌اند، بدون اینکه هویتشان هرگز مشخص شود.

جدایی سودان جنوبی به خشونت پایان نداد. برعکس، مرزهای جدید آثار جنایات گذشته را پاک نکردند؛ در عوض، آنها به عنوان زخم‌های عمیق در حافظه کشور باقی ماندند. یکی از تاریک‌ترین فصل‌های این روند خونین در سال ۲۰۰۳ در منطقه دارفور در سودان غربی گشوده شد.

شورش مسلحانه علیه رژیم عمر البشیر در دارفور به سرعت به یک جنگ تمام عیار تبدیل شد. با استقرار شبه‌ نظامیان توسط دولت، که عمدتا از قبایل عرب تشکیل شده و به "جنجوید" معروف بودند، این منطقه به یک منطقه فاجعه‌بار تبدیل شد که در آن روستاها به آتش کشیده شدند، غیرنظامیان قتل عام شدند و صدها هزار نفر به اجبار آواره شدند.

حتی امروزه، هیچ آمار مشخصی از تعداد مرگ و میر در دارفور وجود ندارد. با توجه به اینکه قتل‌های مستقیم، گرسنگی، بیماری و آوارگی اجباری در هم تنیده شده‌اند، یک بررسی سازمان بهداشت جهانی که در سال‌های ۲۰۰۳-۲۰۰۴ انجام شد، افزایش چشمگیری در میزان مرگ و میر روزانه، به ویژه در غرب و جنوب دارفور را نشان داد.

این وحشیگری فزاینده همچنین باعث ایجاد یک روند بین‌المللی شد. در سال ۲۰۰۵، شورای امنیت سازمان ملل متحد پرونده دارفور را به دادگاه کیفری بین‌المللی ارجاع داد. این دادگاه حکم بازداشت عمر البشیر را به اتهام جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت صادر کرد؛ در سال ۲۰۱۰، اتهام نسل‌کشی نیز به این اتهامات اضافه شد.

با این حال، خشونت‌ها محدود به دارفور نبود. درگیری‌ها در مناطقی مانند کردفان جنوبی و نیل آبی نیز رخ داد. پس از قیام مردمی که در پایان سال ۲۰۱۸ به سرنگونی بشیر منجر شد، دوره تاریک جدیدی آغاز شد. صدها نفر در جریان اعتراضات کشته یا ناپدید شدند؛ برخی از قربانیان بدون شناسایی دفن شدند.

پس از پراکنده کردن خونین تحصن ستاد کل در خارطوم، گورهای دسته جمعی دوباره مورد توجه قرار گرفتند. شواهدی به دست آمده است که نشان می‌دهد برخی از قربانیان با دستان بسته به بلوک‌های بتنی به رودخانه نیل انداخته شده‌اند تا شواهد جنایت از بین برود.

در آوریل ۲۰۲۳ نیز، با جنگ قدرتی که بین عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیت دولت، و محمد حمدان دقلو، معاون وی، در گرفت، این درگیری‌ها به بعد جدید و مخرب‌تری رسیدند.

در شهر فاشر دارفور، تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای توسط آزمایشگاه تحقیقات انسانی در دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه یاله، مناطقی را در نزدیکی بیمارستان‌ها نشان داده است که گمانه‌زنی‌ها در مورد وجود گورهای دسته‌جمعی را افزایش می‌دهد. تغییرات در رنگ خاک و آثاری که نشان‌دهنده اجساد انسان است، میزان وحشیگری را برجسته می‌کند.

امروزه، میلیون‌ها سودانی آواره شده‌اند؛ گرسنگی، ناامنی و عدم اطمینان کشور را فرا گرفته است. روایت‌های بازماندگان نشان می‌دهد که نقض‌های شدید علیه جمعیت غیر نظامی همچنان ادامه دارد.

گورهای دسته جمعی در سودان، همچنان به عنوان دردناک‌ترین شاهدان جنگ در حال گسترش هستند، جنایات انجام شده نیز قبل از اینکه منسوخ شوند، در تاریخ ثبت می‌شوند. (İLKHA)