Mekke’ye beş kilometre mesafedeki Mina’da yaşanan izdiham nedeniyle 753 hacı adayının hayatını kaybetmesi, son 40 yılda yaşanan faciaları ve Suudi rejiminin liyakatsizliğini tekrar gündeme getirdi.

Kurban Bayramı'nın birinci gününde Mina'da şeytan taşlamaya giden hacı adaylarıyla gelenlerin karşılaşması sonucu yaşanan izdihamda, 753 Müslümanın hayatını kaybetmesi ve 887 Müslümanın da yaralanması, son 40 yılda yaşanan faciaları tekrar hatıra getirirken Harameyn'in özerk bir yönetime kavuşması gerektiği de yeniden gündeme geldi.

Mescid-i Haram'da 11 Eylül'de yaşanan ve 110 hacı adayının vefat etmesiyle sonuçlanan vinç kazasının ardından Mina'da izdiham nedeniyle meydana gelen facia, İslam âleminde Kurban Bayramı'nın buruk yaşanmasına yol açtı. Kutsal topraklarda 13 gün arayla meydana gelen iki ayrı facia, güvenlik tedbirlerinin yetersizliğini de tekrar gündeme getirdi.

"1990 tünel faciası"

Bugüne kadar Mina'da yaşanan izdihamlar sonucu yaşanan en büyük facia 1990 yılında yaşanmıştı. El Müeysem Tüneli'nde meydana gelen ve tarihe ‘tünel faciası' olarak geçen olayda tünele, ters yönden gelen hacı adayları girince bin 426 kişi ezilerek ve sıkışarak hayatını kaybetmişti.

Gerek yaşanan kazalar, izdihamlar neticesinde, gerekse de Suudi yönetiminin hacılara karşı takındığı sert tavırlar neticesinde bugüne kadar binlerce Müslüman hayatını kaybetti.

"1987 Kanlı Cuma"

Hac mevsiminde vuku bulan facialarla beraber unutulmayan ve tarihe "Kanlı Cuma" olarak geçen, 31 Temmuz 1987'de Amerika'nın emri, Suudi rejiminin eliyle icra edilen bir katliam yaşanmıştı.

31 Temmuz 1987 yılında İranlı hacılar, yetkili mercilerden gerekli izinleri aldıktan sonra, diğer Müslüman ülkelerden hacıların da iştirak ettiği; dünya Müslümanlarıyla dayanışma ve istikbar güçlerine karşı mazlum, muztazaf halkların desteklenmesi maksadıyla, "beraetun minel muşrikin", müşriklerden beraat adıyla bir yürüyüş düzenledi.

Güneş batmak üzereyken Suudi askerleri; Amerika'ya ölüm, İsrail'e ölüm sloganları atarak yürüyen hacılara, önce demir ve jiletli sopalarla saldırmaya, ardından da uzun namlulu silahlarla rastgele ateş etmeye başladı. Gerçekleşen bu kanlı olayda 275'i İranlı olmak üzere 402 hacı hayatını kaybetmiş 649 kişi de yaralanmıştı.

Bu yıl meydana gelen vinç kazası ardından bayramın ilk günü Mina'da yaşanan izdiham sebebiyle ortaya çıkan facia, 800'e yakın hacı adayının hayatını kaybetmesi, Harem-i Şerif'in idaresinde Suudi yönetiminin gerekli liyakate sahip olamadığı ve Harameyn'in özerk veya bağımsız bir yönetimle idare edilmesini tekrar gündeme getirdi.

Suudi rejiminin sıcak bakmadığı bu fikir, birçok İslam ülkesinde artık daha güçlü bir şekilde tartışılır oldu. Bugüne kadar yaşanan gerek güvenlik zafiyeti, gerekse de rejimin mezhep ve meşrep taassubuyla hacılara yaklaşması, hatta kimi zaman da katliamlar icra etmesi İslam âleminde tepkileri yükseltiyor.

Son yaşanan olayda hacı adaylarını eğitimsizlikle suçlayan Suudili yetkililer, kendi beceriksizliklerini, liyakatsizliklerini taşıdıkları kibir nedeniyle ne dün kabul ettiler ne de bugün…

Son 40 yılda Hac mevsiminde yaşanan ve İslam âlemini üzüntüye boğan kimi acı hadiseler:

-1975 Aralık: Mekke'ye yakın bir kampta gaz bombasının tetiklediği büyük yangında 200 hacı hayatını kaybetti.

-31 Temmuz 1987: Suudi askerleri, İranlı hacıların başlattığı "beraetun minel muşrikin" yürüyüşüne müdahale etti. 275 İranlının da aralarında bulunduğu 402 hacı hayatını kaybetti.

-2 Temmuz 1990: Mina'daki tünelde havalandırma sisteminde çıkan arızanın ardından yaşanan izdihamda bin 426 kişi hayatını kaybetti.

-24 Mayıs 1994: "Şeytan taşlama" esnasında çıkan izdihamda 270 kişi öldü.

-7 Mayıs 1995: Mina'daki kampta çıkan yangında üç kişi hayatını kaybederken 99 kişi de yaralandı.

-15 Nisan 1997: Mina'da hacıların konakladığı kampta gaz sobasından çıkan yangında, 343 kişi öldü, bin 500'ü aşkın hacı yaralandı.

-9 Nisan 1998: Mina'da çıkan izdihamda 118'den fazla hacı hayatını kaybetti. 180'i aşkın kişi yaralandı.

-5 Mart 2001: Mina'da 23'ü kadın 35 hacı hayatını kaybetti.

-1 Şubat 2004: Mina'da yaşanan izdiham ve "şeytan taşlama" sırasında 251 kişi öldü.

-12 Ocak 2006: Mina'da "şeytan taşlama" esnasında 364 kişi öldü.

-6 Ocak 2006: Mekke'de bir otel çöktü, 76 kişi hayatını kaybetti. (İLKHA)