Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Suriye’nin toprak bütünlüğü ve birliğini muhafaza temelinde siyasi, ekonomik ve güvenlik ortamının iyileşmesine odaklanmalı, Türk devletleri olarak Suriye hükûmetiyle angajmanı ilerletmeliyiz." dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan’ın Gebele şehrinde “Bölgesel Barış ve Güvenlik” temasıyla” temasıyla düzenlenen, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) 12. Devlet ve Hükûmet Başkanları Zirvesi’ne katılarak bir konuşma yaptı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, katılımcıları selamlarken, zirve vesilesiyle köklü Türk tarihinin izlerini taşıyan Gebele’de bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Teşkilatın dönem başkanlığını devreden Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’a katkılarından dolayı teşekkür eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e ev sahipliğinden ötürü şükranlarını sundu, dönem başkanlığı için kendisine üstün başarılar diledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 3 Ekim Türk Devletleri İşbirliği Günü’nü tebrik ederek, teşkilatın, geride bıraktığı 16 yılda dilde, fikirde ve işte birlik şiarıyla kaydettiği başarılara her geçen gün yenilerini eklediğini belirtti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu anlayışla başarıların sayısını arttırmaya devam edeceklerini aktardı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Çok taraflılığın giderek aşındığı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin insanlığın vicdanını yaralayan birçok meseleye kayıtsız kaldığı bir uluslararası sistemle karşı karşıyayız. Bugün pek çok uluslararası ve bölgesel teşkilat, bizim ortak tarih, kültür ve ülküdaşlığımız gibi ulvi değerler üzerine bina edilmediğinden kamuoyu nezdinde işlevsiz, adeta omuzlara yük yapılar olarak görülüyor. Teşkilatımızın işte bu değişen koşullara ayak uyduran, uluslararası meselelerde ortak duruş sergileyen, sözüne güvenilen, haklının yanında duran bir yapıya dönüşmesi büyük önem arz ediyor. Türkiye olarak böyle bir dönemde zirvemizin temasının, ‘bölgesel barış ve güvenlik’ olarak belirlenmesini son derece isabetli ve anlamlı buluyoruz.” ifadesini kullandı.

“Teşkilatımızı içine kapanık bir yapılanma olarak asla görmüyoruz”

Çeşitli güvenlik sınamalarıyla uğraşılan bir ortamda iş birliğini pekiştirirken üçüncü taraflarla da diyaloğun arttırılmasının önemine dikkati çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Teşkilatımızı içine kapanık bir yapılanma olarak asla görmüyoruz. Diğer ilgili uluslararası kuruluşlar ve ittifaklarla etkileşim hâlinde sesini ve gücünü ortaya koyan bir vizyonu hayata geçirebilmeliyiz. Bu bağlamda bugün mutabık kaldığımız TDT Plus formatının üçüncü taraflarla iş birliğimize yeni bir soluk getireceğine gönülden inanıyorum.” değerlendirmesinde bulundu.

Güvenliğe yönelik kapasite inşası başta olmak üzere ortak menfaati ilgilendiren her alanda mümkün olan her katkıyı “aile meclisi” bünyesinde sağlamaya hazır olduklarını aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “Terörizmden yasa dışı göçe, siber tehditlerden iklim değişikliğine ortak bir duruşla mukabele edebileceğimizi, kendi gök kubbemiz altında kendi güvenliğimizi güçlendirebileceğimizi düşünüyorum. Temmuz ayında yapılan Türk Devletleri Teşkilatı Savunma Sanayii Kurumları Birinci Toplantısı’nı bu anlamda önemli bir adım olarak görüyorum. Yakaladığımız ivmenin sürmesi için çalışmalarımızın devamının çok mühim olduğunun altını çizmek istiyorum. Türk dünyasının, bölgemizin istikrarında ve güvenliğinde birçok anlamda daha etkin rol üstlenebileceğine inanıyoruz. Bugün yakın coğrafyamızda yaşanan pek çok çatışma, savaş ve uluslararası hukuk ihlaline karşı teşkilatımızın kararlı duruş sergilemesi önemlidir.”

İşgalci rejim saldırıları

Cumhurbaşkanı Erdoğan, işgal hükûmetinin Lübnan ve Suriye’yle başlayan, Yemen ve İran’la devam eden ve son olarak Katar’ı hedef alan saldırılarının bölgenin istikrarına en büyük tehdidin, bu ülkenin mevcut yönetiminden kaynaklandığını gösterdiğini aktardı.

Gazze’de 66 bin masumun hayatına mal olan katliamların durması yönünde son günlerde yaşanan gelişmelerin memnuniyet verici olduğunu dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Biz ancak Filistin halkının uluslararası meşruiyet ve hukuktan kaynaklanan hakları temelinde iki devletli bir çözümün kalıcı ve adil barışa kapı açacağına inanıyoruz. Bu yönde de çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz.” ifadelerini kullandı.

“Suriye’de istikrarın tesisi bölgemizde güvenliğin sağlanması bir gerekliliktir”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye’de ise istikrarın tesisinin, bölgede ve ötesinde güvenliğin sağlanması için olmazsa olmaz bir gereklilik olduğunu vurgulayarak, sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Birçok zorlukla mücadele etmesine rağmen Suriye hükûmetinin son 9 ayda kaydettiği gelişme geleceğe ümitle bakmamızı sağlıyor. Bu süreçte Suriye’nin toprak bütünlüğü ve birliğini muhafaza temelinde siyasi, ekonomik ve güvenlik ortamının iyileşmesine odaklanmalı, Türk devletleri olarak Suriye hükûmetiyle angajmanı ilerletmeliyiz. Güney Kafkasya’daki gelişmeleri de sadece takip etmekle kalmıyor, bölgede barış ve istikrarın tesisi için atılan adımları samimiyetle destekliyoruz. Azerbaycan ve Ermenistan arasında 8 Ağustos’ta imzalanan ortak bildiriyi bu minvalde hayırlı bir adım olarak görüyor, devamının gelmesini diliyoruz.”

“Ortak alfabe hususunda Türkiye olarak ilk adımı atıyoruz”

Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan arasındaki sınır birleşim noktasının tespitine ilişkin mart ayında atfedilen anlaşmayı memnuniyetle karşıladıklarını ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Uzun yıllardan bu yana gündemi meşgul eden bu meseleyi sağduyu ve bilgelikle çözüme kavuşturan Sayın Mirziyoyev ve Sayın Caparov’u kutluyorum. Buradan Tacik liderliğine de tebriklerimi iletiyorum.” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bölgenin istikrarına, ekonomik kalkınma, sosyal refah ve kültürel bağların güçlenmesiyle katkı sunabileceklerinin farkında olduklarını belirterek, ulaştırma, enerji güvenliği ve ticari entegrasyon alanlarındaki girişimleri de bu yaklaşımı tamamlayıcı parçalar olarak gördüklerini aktardı.

Aralarındaki enerji ve haberleşme bağını etkin hâle getirip güçlendirecek proje ve yatırımlara odaklanmalarının herkesin menfaatine olduğunu dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, Hazar Geçişli Orta Koridoru’nu daha da verimli hâle getirmeleri gerektiğinin altını çizdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk devletleri olarak bilim ve teknoloji alanında hak ettikleri noktaya en kısa süre zarfında ulaşabilmeleri için güçlü iş birlikleri kurmaları ve bu alanda yüksek katma değere sahip ortak yatırımlar yapmaları gerektiğine dikkati çekerek, “Yapay zekâ konusunda küresel gelişmeleri yakalayabilmek ve kültürel zenginliğimizi muhafaza için Türkçe Büyük Dil Modeli’nin geliştirilmesine hız vermemiz gerekiyor. Ortak alfabe hususunda Türkiye olarak ilk adımı atıyor, Cengiz Aytmatov’u anlatan bir eser ile Oğuznameleri ortak alfabeyle basıyoruz. Bugün de liderlere birer adet bundan takdim ediyoruz.” diye konuştu.

“Türkmen kardeşlerimizi aile meclisimizde tam üye olarak görmek istiyoruz”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk Dünyası Yayıncılık Kongresi’ni gelecek yıl ocak ayında Ankara’da toplamayı planladıklarını aktararak, “30 Ekim’den itibaren Semerkant’ta düzenlenecek olan UNESCO 43. Genel Konferansı’nda, 15 Aralık’ın Dünya Türk Dili Ailesi Günü olarak ilan edilmesini temenni ediyorum. Özbek kardeşlerimize bu önemli genel konferansın tertiplenmesinde şimdiden muvaffakiyetler diliyorum.” dedi.

Bugün bir kez daha sergiledikleri dayanışma ve kardeşliğin, parlak ve ortak geleceği müjdelediğini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, bilhassa Türk dünyasının batı kanadından Macaristan’ın gözlemci olarak aralarında bulunmasının, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın teşkilata verdiği değere bizzat şahit olmanın kendilerine ayrı bir mutluluk verdiğini ifade etti.

“Türk dünyası, Kıbrıs türkü kardeşlerini yalnız bırakmadı”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın, Ankara, Şuşa ve Bişkek’in ardından şimdi de Gebele’de aralarında bulunmasının kendisini son derece bahtiyar ettiğini dile getirerek, şunları kaydetti: “İki devlette adil çözüm yolunda Türk dünyasının Kıbrıs Türkü kardeşlerini yalnız bırakmadığını memnuniyetle müşahede ediyorum. Gözlemci üyemiz Türkmenistan’ın da Türk Akademisi ve Türk Kültür ve Mirası Vakfına gözlemci üye olmasını memnuniyetle karşılıyorum. Türkmen kardeşlerimizi inşallah yakında aile meclisimizde tam üye olarak görmek istiyoruz. Teşkilatımızın kurumsal işleyişini hızlandırmak üzere üye ülkelerin sekreterya nezdinde daimî temsilci atamalarını önemli bulduğumu bu vesileyle ifade etmek isterim. Henüz bu adımı atmamış üyelere de daimî temsilci atamaları için buradan çağrıda bulunuyorum.”

Bugün bir kez daha Türk devletleri olarak aralarındaki dayanışma, karşılıklı saygı ve kardeşlik ruhuyla geleceğe emin adımlarla yürüdüklerini gösterdiklerini ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Büyük Türk dünyasını daha da güçlendirerek çocuklarımıza miras bırakacak olanlar bizleriz. Birazdan imzalayacağımız Gebele Bildirisi’nin ve alacağımız kararların Türk dünyası başta olmak üzere tüm dost ve kardeş ülkelere hayırlı olmasını temenni ediyorum” diye konuştu.

Azerbaycan'ın Gebele kentindeki Türk Devletleri Teşkilatı 12. Zirvesi'nde, üye ülke liderlerinin hitaplarının ardından imza törenine geçildi.

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) 12. Zirvesi kapsamında, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve diğer liderler, TDT Gebele Zirve Bildirisi, TDT+ Formatı Kurulmasına Dair Karar ile TÜRKSOY'un Güçlendirilmesi ve Geliştirilmesine Dair Karar'a imza attı.

İmza töreninin ardından liderler, Azerbaycan ve Türkmenistan ortaklığıyla Fuzuli'de inşa edilecek caminin temel atma törenine video konferansla bağlantı gerçekleştirdi. Liderlerin, önlerindeki butonlara basmasıyla caminin temeline ilk beton dökülmeye başlandı. (İLKHA)