Şanlıurfa Barosu avukatlarından Sait Güneş, yaklaşan Kasım indirimleri öncesinde vatandaşlara önemli uyarılarda bulunarak, tüketici haklarının yasal güvence altında olduğunu ve vatandaşların kandırıldıklarında yasal yollara başvurmaktan çekinmemeleri gerektiğini söyledi.

Güneş, bazı firmaların "indirim" adı altında yanıltıcı kampanyalar yaptığını belirterek, "Bir ürün 100 TL iken fiyatı önce 900 TL’ye çıkarılıyor, ardından 110 TL’ye düşürülüp yüzde 80 indirim yapıldığı söyleniyor. Oysa gerçekte ürün, normal fiyatının üzerinde satılıyor. Bu, aldatıcı ticari uygulamadır ve kanunen yasaktır." dedi.

Tüketicilerin haklarını bilmesinin toplumsal bir sorumluluk olduğunu vurgulayan Avukat Sait Güneş, yaklaşan indirim döneminde vatandaşların bilinçli davranması gerektiğini söyledi. Güneş, "Bir şikayet sadece sizi değil, toplumu da korur." ifadeleriyle çağrıda bulundu.

Artan fiyatlar ve sıklaşan indirim kampanyaları arasında tüketicilerin dikkatli olması gerektiğini belirten Avukat Güneş, "Kasım ayı indirimlerinde birçok firma sahte kampanyalar düzenliyor. Vatandaşlarımız bilinçli olmalı ve kanuni haklarını kullanmaktan çekinmemeli." dedi.

"Tüketici Kanunu, vatandaşın arkasında"

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 62. maddesinin, aldatıcı ticari uygulamaları açıkça yasakladığını hatırlatan Güneş, "Günümüzde tüketiciler özellikle reklamlar aracılığıyla maalesef çok fazla kandırılabiliyorlar. Bu konuda psikologlar ve psikiyatristlerin yaptıkları çalışmalar neticesinde tüketicilerin çok daha kolay kandırılabildiğini görmüş olduk ve maalesef bu konuda tüketiciler kandırılıyor. Bizim öncelikle söylememiz gereken şey şu: tüketicilerimizin bu aldatmacalara kanmaması ve bu tür tuzaklara düşmemesi için yapması gereken şey, öncelikle sadece ihtiyaçlarını belirlemesi, alışverişlerini buna göre yapması, bir şeyin indirimde olup olmadığına bakmaksızın sadece ihtiyaçlarını alıp oradan çıkması yönündedir. Bu konuda özellikle mağazalar, marketler veya internet platformlarında şöyle aldatmacalarla karşılaşabiliyor tüketiciler: bir alana bir bedava, bir alana ikincisi sadece 1 TL gibi birçok kampanya var. Şu an ekim ayındayız ve bildiğiniz gibi önümüzde kasım ayı var ve kasım ayında bütün Türkiye'de hem online'da hem mağazalarda kasım indirimleri yapılıyor. Bu konuda tüketiciler daha fazla kandırılabiliyor. Özellikle bu konuda kasım ayında aldatmacalara biraz daha dikkat edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu konuda firmalar ve mağazalar öncelikle şunu yapıyorlar: bir ürünün fiyatı 100 TL iken çok ciddi bir artışa giderek ürünün fiyatını 800–900 TL'ye çekiyor, daha sonra bu ürünün fiyatını 110 TL'ye indirerek yüzde 70–80 indirim yaptıklarını söylüyorlar. Fakat aslında normalde 100 liraya sattığı malı bize 110 TL'ye satmış oluyor. Özellikle bazı internet sitelerinde 'daha önce şu fiyattayken şimdi bu fiyat' gibi ibareler yer alıyor. Bu konuda biraz araştırma yapıldığında aslında o ürünün o fiyata hiç çıkmadığını, o fiyatlara hiç satılmadığını fakat bu tür yanıltıcı indirimlerle ürünün satıldığını görebiliyoruz." ifadelerini kullandı.

"Kasım indirimlerinde sahte kampanyalara dikkat"

Kasım ayında sıkça karşılaşılan indirim gibi kampanyalarda tüketicilerin dikkatli olması gerektiğini vurgulayan Güneş, "Kasım ayı indirimleri 'Kara Cumartesi', 'Kırmızı Perşembe' gibi günlerle birçok aldatma yöntemiyle birlikte bu aya özel veya bugüne özel 'çok ciddi indirimler yapıyoruz' gibi söylemlerde bulunuyorlar. Fakat normalde de gittiğinizde alacağınız ürünün fiyatı 70 TL iken fiyatları biraz abartıp bu aylara ve günlere özel birtakım çalışmalar gerçekleştiriyorlar. Özellikle online alışverişlerde 'sepette farklı bir fiyat veriyoruz' gibi veya 'kasada indirim' gibi konular yer alıyor. Etikette farklı bir fiyat yazıyor fakat kasada 'biz buna indirim uyguluyoruz' gibi kampanyalar olduğunu söylüyorlar veya ellerinde ürün sayısı olmasına rağmen 'bu elimdeki son ürün, bundan başka kalmadı' gibi aldatmacalarla maalesef tüketiciler kandırılabiliyor. Bu durumlarda tüketici nasıl korunur? Tüketicilerin haklarının korunması ile alakalı olan kanunun 62. maddesinde aldatıcı ticari uygulamaların yasaklandığını biliyoruz. Bu madde ve bu maddenin devamı hükümlerince biz oldukça korunmalı bir durumdayız. Fakat fark etmemiz lazım." şeklinde konuştu.

"Her alışverişte bilinçli hareket edilmeli"

Tüketicilere alışverişe çıkmadan önce ihtiyaç listesi hazırlamaları ve sadece o listedeki ürünleri almaları tavsiyesinde bulunan Güneş, "Peki bunu nasıl fark edeceğiz? Bu ürünün gerçekten bu fiyata geldiğini, bu indirimin yapılıp yapılmadığını nasıl fark edebiliriz? Daha önce söylediğimiz gibi bizler alakasız, işimize yaramayan, nerede indirim var nerede yok gibi konulara takılarak alışveriş yapmaktansa, gideceğimiz yere gitmeden önce ihtiyaçlarımızı belirleyeceğiz. Bunların ne olduğunu yazıp yazdığımız listenin dışarısına çıkmayacağımız ile ilgili kendimize kural koyacağız. Mevcut ihtiyaçlarımız var fakat acil değilse bu ihtiyaçları bekletebiliriz. Bu tür işlemlerde acil olmayan alışverişlerimizi bekletip kampanyaya giren ürünleri kampanya dahilinde alabiliriz. Bir ürün 200 TL'den satılıyor, daha sonra bu ürünün fiyatını yükseltip kampanya dahilinde tekrar indirim yapıldığını gördüğünüz takdirde bunların delilleriyle birlikte platformları veya mağazaları şikayet edebiliyoruz. Korunmanın bir yönü de aslında şu: online alışveriş şirketleri normalde bir zincir market gibi hareket ederler. Birçok satıcı online satış sitelerinde satış yapıyor veya kurumsal olan firmalarımız şu an günümüzde birçok ilimizde şubesi olan firmalarımız var. Burada biz şuna dikkat edebiliriz: doğrudur, daha büyük mağazalar daha geniş imkânlara sahip olduğu için daha ciddi kampanyalar yapabiliyorlar. Fakat kurumsal adı altında tüketicilerin psikolojisine etki edecek şeyleri bilmeleri hasebiyle, ihtiyacınız olmayan şeyleri sizlere aldırtabilirler, kampanyalarda oynama yapabilirler. Bu nedenle bizler bu büyük platformlardan alışveriş yapılırken daha temkinli olunması gerektiğini düşünüyoruz." diye konuştu.

"Şikayet etmek toplumu korur"

Şikayet mekanizmasının sadece bireysel değil, kamusal bir sorumluluk olduğunun altını çizen Güneş, "Küçük esnaflar ise tabiri caizse alacağınız ürünlerin bu şekilde fizibilite çalışmasını yapamaz. Özellikle 'buna bir kampanya yapayım' veya 'bir indirim yapayım' diyemez. Küçük esnafta fiyatı neyse odur. Küçük esnaflarımızın alış fiyatı bellidir, satış fiyatı bellidir. Bu değişmez. Durumlardan korunmak için küçük esnaflar tercih edilebilir. Bu konuda korunabileceğimiz bir yöntem de fiyat etiketleridir. Yakın tarihte bununla alakalı birkaç durum yaşandı. Hatta bunlar belgelendirilip şikâyet de edildi. Bununla alakalı ilgili firma ceza da aldı ve sosyal medya üzerinden de bu durumlar paylaşıldı. Günümüzde satışa çıkartılan herhangi bir ürünün fiyat etiketinin üzerinde olması zorunludur. Bu, en büyük marketlerden en küçük firmalara kadar nereye giderseniz gidin; manavlardan marketlere, okul kantinlerinden alışveriş merkezlerine hatta semt pazarlarında bile geçerlidir. Bunların hepsinde fiyat etiketinin bulunması zorunludur. Ürün alırken öncelikle fiyat etiketine bakıp buna göre bir değerlendirme yapabiliriz. Mağaza fiyatını internet sitelerinden, online sitelerden kontrol edebiliriz. Fiyatın uygun olup olmadığını veya aslında bir kampanya olup olmadığını buradan teyit edebiliriz. Aslında tüketiciler şunu yapmalı: hangi alışverişi yaparsa yapsın öncelikle bilinçli bir tüketici olarak hareket etmeli, yapacağı alışverişlerin tamamını liste olarak çıkartmalı, fiyat etiketleri kontrol edilmeli, büyük firmaların yapmış olduğu aldatmaca reklam ve kampanyalara kanmamalıdır. Biz bütün firma ve şirketlerin bu şekilde olduğunu söylemiyoruz ama bunlar yapılabiliyor. Bu konuda sadece daha dikkatli olunması gerektiğini söylüyoruz. Büyük firmaları da töhmet altında bırakmayalım, maalesef bu şekilde sonuçlar olabiliyor." dedi.

"Bu toplumsal bir farkındalıktır"

Güneş, son olarak, "Tüketici olarak fark etmiş olduğumuz fiyat etiketinin olmaması veya fiyat etiketi ile mağazadan satın almaya çalıştığımızdaki kasa arasındaki fiyat farkı olması gibi bir usulsüzlük gördüğümüzde ya da kampanyalarda bir usulsüzlük gördüğümüzde veya satın aldığımız ürünün kalitesinin vaat edildiği gibi olmadığını gördüğümüzde burada şikâyet hakkımızı kesinlikle kullanmamız gerekiyor. Aldığımız ürün ucuz veya pahalı olabilir, bunun bir önemi yok. Aslında bu toplumsal bir görevdir. Şikâyet etmek sizin için veya bizim için basit bir şey olabilir. Ürün sahte olsa veya olmasa, verdiğimiz fiyat 100 TL gibi düşünülebilir. Fakat bunun bir toplumsal görev olduğunu unutmamak lazım. Biz bunu yaptığımız zaman sadece kendimizi değil, bütün bir toplumu korumuş oluyoruz. Bunu tüketici hakkı olarak değil de bir görev olarak bilmeliyiz. Böyle bir usulsüzlük gördüğümüzde bunu bildirmemiz gerekiyor. Marketten 20 liraya aldığınız çikolata kasaya geldiğinizde 30 liraysa aradaki fiyat farkı çok önemli değil; çikolatayı almazsanız olur biter belki ama bunun bildirilmemesi sizin dışınızda birçok kişi için mağduriyet oluşturmakta. Bu nedenle bu tarz bir uygulama ile karşılaştığınızda şikâyet etmeniz ya da yasal yollara müracaat etmeniz gerektiğini, bir kamusal görev olarak üstlenmemiz gerektiğini belirtmek istiyoruz." ifadelerini kullandı. (İLKHA)