Doğu ve Güneydoğu bölgesinde yaygın olarak devam ettirilen ve geçmişten günümüze kadar gelen tandır fırını kültürü Diyarbakır’da yaşatılmaya devam ediyor.

Asırlar öncesine ait olan tandır kültürü, gelişen teknolojiye rağmen Diyarbakır'ın Sur ilçesine bağlı Karpuzlu Mahallesindeki köylüler tarafından yaşatılıyor. Köyün tamamına yakını geçimini tandır fırını üreterek sağlıyor.

Tandır ekmeğinin diğer ekmeklere göre daha faydalı ve bereketli olduğunu ifade eden köylüler, kendilerinin de her zaman tandır ekmeği tükettiklerini söylediler.

Karpuzlu Mahallesindeki evlerin bahçelerinde kurulan atölyeler, Diyarbakır'daki tandır üretiminin yapıldığı tek merkez olarak biliniyor. özel karışımla üretilen çamur, köylü kadınların usta ellerinde şekil alarak tandır halini alıyor.

Tandır fırını saman, toprak ve tuzdan oluşuyor

Diyarbakır'ın birçok ilçe ve mahallerindeki ev ve fırınlara pazarlanan tandırlar, saman, toprak ve tuz karışımından yapılıyor.

Kendi evinin bahçesinde 20 yıldır tandır ustalığı yapan 60 yaşındaki Fahriye Zengin, tandır kültürünün Diyarbakır'da kuşaktan kuşağa aktarılarak bugünlere geldiğini söyledi.

Gelişen teknolojiden etkilenmediklerini savunan Zengin, "Tandırlarda yapılan ekmek çok bereketli ve lezzetli oluyor. Tandırda yapılan ekmeğe hiçbir katkı maddesi konulmadığı için halk bu ekmeği tercih ediyor." dedi.

Bir günde 2 tandır

Akşama kadar 2 tane tandır yaptığına değinen Zengin, "Eğer kullanıcı iyi kullanırsa en az 4 yıl kullanır. Eğer hor bakarsa, bir yıl dayanır. Yapılan tandırların hammaddesi saman, toprak ve tuzdandır." diye konuştu.

Yapılan tandır fırınları, güneşte iyice piştikten sonra, fırını hazırlayan köylü kadınların eşleri tarafından kamyonetlere yüklenerek pazarlanmak üzere yola çıkıyor. (M. Sıddık Bilge/Mustafa Kaynak – İLKHA)