Uzmanlar, çocuk YouTube kanallarında toplumsal normlar açısından uygun olmayan rol modellerin çekici olarak sunulması gibi sebeplerle çocukların sosyal duygusal gelişiminin olumsuz etkilenebileceğini vurguluyor.

16 yaş altına sosyal medya yasağının tartışıldığı günümüzde uzmanlar, çocukların sosyal mecralardan ayrı düşünülemeyeceği, önemli olanın çocukların dijital iletişim araçlarını nasıl kullandığına dikkat çekiyor.

Çocukların örneğin YouTube’dan faydalanabilmesi ve zararlı içeriklerden korunması için ebeveynlere birtakım görevler düştüğünü hatırlatan uzmanlar, dijital platformda, aile profili özelliği ile siber güvenlik imkanlarından yararlanılabileceğinin altını çiziyor.

Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Başkan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Pınar Demir Asma, YouTube içeriklerinin çocukların gelişimi üzerindeki etkilerine dair önemli uyarılarda bulundu.

YouTube’un çocuklar üzerinde hem olumlu hem de olumsuz etkileri var

İçinde bulunduğumuz dijital çağın gereği olarak çocukların sosyal mecralardan ayrı düşünülmesinin mümkün olmadığını dile getiren Asma, “YouTube televizyona alternatif olması sebebiyle çocukların ilgisini çekiyor. Bunun yanında çocukların kendi içeriklerini üretmelerinin de önünü açıyor. Erişilebilir bir alternatif olması sebebiyle YouTube birçok yönden çocuğun gelişimini olumlu veya olumsuz etkiliyor. Bu etkinin nasıl olacağı sağlıklı YouTube kullanım alışkanlıkları ve doğru ebeveyn rehberliği ile sağlanabilir.” dedi.

Kişisel bilgilerin yer alması çocuk istismarına açık bir ortam oluşturabiliyor

Dr. Öğr. Üyesi Pınar Demir Asma, bu içeriklerin özellikle ergenleri alkol, sigara, kendine zarar verme gibi riskli davranışlara özendirmesi, saldırganlığın ve saldırgan davranışların YouTube’daki rol modeller aracılığıyla öğrenilmesi, çocuk YouTube kanallarında hem sesli video hem de kişisel bilgilerin yer alması sebebiyle çocuk istismarına açık bir ortam oluşturması, toplumsal normlar açısından uygun olmayan rol modelleri çekici olarak sunması gibi sebeplerle çocukların sosyal duygusal gelişimini olumsuz etkileyebileceğini anlattı.

Dikkat, dikkati sürdürme ve odaklanma ile ilişkili problemler gözlemlenebilir!

Özellikle bebeklik ve erken çocukluk döneminin beyin gelişiminin en duyarlı olduğu dönem olduğuna işaret eden Asma, “Bu dönemde çocuk için en önemli ihtiyaç, uyaran açısından zengin bir çevre ve sosyal etkileşimdir. YouTube gibi sosyal mecralar etkileşimden uzak, çocuğun pasif ve edilgen kaldığı bir deneyim sunduğundan bilişsel ve dil gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu etkiler özellikle; öz düzenleme becerilerinde yaşanan problemler, alıcı ve ifade edici dil becerilerinde gecikmeler, dikkat, dikkati sürdürme ve odaklanma ile ilişkili problemler olarak gözlemlenebilir.” diye konuştu.

Çocuğu sosyal hayattan izole edebiliyor

Bunun yanında sosyal etkileşimler içinde yer almanın çocuğun diğeriyle etkileşim kurma ile ilişkili becerilerini geliştirdiğini de kaydeden Asma, “YouTube içeriklerini fazla izlemek, çocuğu sosyal hayattan izole edebilir. Ayrıca, çocuğun kendi hayal gücünü kullanması gereken durumlarda sunduğu hazır içeriklerle çocuğun hayal gücünü kısıtlayabilir.” ifadesinde bulundu.

Olumlu etkileri de var

Sağlıklı ebeveyn rehberliği sunulduğunda, Youtube içeriklerinin çocuk üzerinde birtakım olumlu etkileri görüldüğünü de dile getiren Dr. Asma, “Bunlar, çocukların öğrenmek istediği ve hatırlamaya çalıştığı her bilgiye, istedikleri zaman erişebilme imkânı sunması, akranlar ve arkadaşlar için bir sosyalleşme ortamı sağlaması, dizi, film gibi sosyal aktiviteler için ekonomik bir alternatif sunabilmesi, hobi ve ilgi alanları konusunda daha fazla bilgiye erişim imkânı sağlaması.” şeklinde konuştu.

Aile profili özelliği ile siber güvenlik imkanlarından yararlanılmalı

Günümüzde çocukların sosyal mecralardan ayrı düşünülemeyeceği göz önüne alındığında önemli olanın çocukların dijital iletişim araçlarını nasıl kullandığı olduğunu kaydeden Asma, sözlerini şöyle tamamladı:

“Çocukların YouTube’dan faydalanabilmesi ve zararlı içeriklerden korunması için ebeveynlere birtakım görevler düşmektedir. En başta ebeveynler kendileri bilinçli birer YouTube kullanıcısı olarak örnek olmalıdır, YouTube yetişkinlerin takip edebilecekleri ortak kullanım alanlarında izlemeli, çocuğa iyi ile kötü doğru ile yanlış videoyu ayırt edebilme, muhakeme etme becerisi kazandırılmaya çalışılmalı, mümkünse Youtube çocuk profili özelliğinde kullanılmalı, sakıncalı videolar ve içerikler için şifre koyulmalı, aile profili özelliği ile siber güvenlik imkanlarından yararlanılmalı, çocuğun erişim sağlayamayacağı videolar belirlenmeli, çocuğa alan açmakla beraber YouTube’da geçirdiği süre sınırlandırılmalı ve kayıt altında tutulmalı, çocuk kişisel bilgilerini açıklarken dikkatli olması konusunda uyarılmalı ve çocuğun Youtube kullanım alışkanlıkları gözlemlenmelidir." (İLKHA)