Müttefiklerin 2. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanya'sını yenilgiye uğratmasının temellerini atan Normandiya Çıkarması'nın ilk günü olan "D-Day"in üzerinden 80 yıl geçti.

İngiliz, Amerikan, Kanadalı ve Fransız askeri birlikleri, 6 Haziran 1944'te Fransa kıyısında Alman askerlerine yönelik bir saldırı başlattı.

O güne kadar görülmemiş büyüklükte bir deniz, hava ve kara kuvvetleri operasyonu olan çıkarma, Nazi Almanyası'nın işgali altındaki kuzeybatı Avrupa'yı işgalden kurtarmak için atılan ilk ciddi adımdı.

Kod adı Overlord Operasyonu olan çıkarma,  Amerika Birleşik Devletleri, İngitere ve Kanada gibi ülkelerden on binlerce askerin  Fransa'nın Normandiya kıyı şeridinde Utah, Omaha, Gold, Juno ve Sword kod adlı beş bölgeye çıkarma yapmasına tanık oldu.

D-Günü için planlama  bir yıldan fazla bir süre önceden başladı ve Müttefikler, Almanların işgalin ne zaman ve nerede gerçekleşeceği konusunda kafasını karıştırmak için önemli bir askeri aldatmaca gerçekleştirdiler.

D-Day ne zamandı?

Operasyonun ilk olarak 5 Haziran 1944'te, dolunay ve düşük gelgitlerin iyi havayla aynı zamana denk gelmesinin beklendiği, ancak fırtınaların 24 saatlik bir gecikmeye neden olduğu bir zamanda başlaması planlanmıştı. Ancak müttefik tümenleri 6 Haziran sabahı saat 6.30'da beş sahile çıkarma yapmaya başladı.

D-Day'in açılımı nedir?

'D-Day' terimi, önemli bir operasyonun başlangıcını ifade eden askeri koddu; ilk 'D', 'Day'in kısaltmasıydı. Bu, D-Day'in aslında 'Gün-Gün' anlamına geldiği anlamına gelir.

Hangi Müttefik ülkeler katıldı?

İmparatorluk Savaş Müzeleri'ne (IWM) göre, D-Day, uluslararası silahlı kuvvetler arasında benzeri görülmemiş bir işbirliğine sahne oldu; İmparatorluk Savaş Müzeleri'ne (IWM) göre, İngiltere'de saldırı hazırlığında olan 2 milyondan fazla asker vardı.

IWM'nin raporuna göre bu birliklerin çoğu Amerikalı, İngiliz ve Kanadalıydı; ancak Avustralya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Yunanistan, Hollanda, Yeni Zelanda, Norveç, Rodezya (şimdiki Zimbabwe) ve Polonya'dan da birlikler katılmak üzere geldi.

Hangi hazırlıklar yapıldı?

Müttefik birliklerinin çıkarması, amfibi çıkarma olarak tanımlanabilecek şekilde hava, kara ve denizde koordine edildi.

Bunlardan önce, Alman savunmasına zarar verecek kapsamlı bir bombalama kampanyası ve yanı sıra aldatma taktiklerinin kullanılması gerçekleşti.

Koruma Harekatı, Müttefiklerin Haziran 1944'te Avrupa'yı işgaline yol açan aldatma stratejisi için kullanılan bir şemsiye terimdi. Cesaret Harekatı, bu şemsiye altında özellikle Normandiya işgaliyle ilgili bir taktikti ve Nazi Almanya'sını ilk Normandiya'nın işgal edildiğine inandırmayı amaçlıyordu. saldırılar yalnızca oyalama amaçlıydı ve gerçek çıkarma başka bir yerde gerçekleşecekti.

D-Day'de ne oldu?

ABD birlikleri, Cotentin Yarımadası'nın tabanındaki Utah plajına ve Normandiya kıyısının kuzey ucundaki Omaha Plajı'na görevlendirildi. İngilizler daha sonra Gold Beach'e, ardından Kanadalılar Juno'ya ve son olarak İngilizler, işgalin en doğu noktası olan Sword'a çıkarma yaptı.

Gece yarısına doğru birlikler sahil başlarını emniyete aldılar ve Utah, Gold, Juno ve Sword'dan daha iç bölgelere doğru ilerlediler.

Ancak çıkarmaların tümü başarılı olmadı; ABD kuvvetleri, güçlü akıntıların birçok çıkarma gemisini amaçlanan konumlarından uzaklaştırarak işgal stratejisini geciktirdiği ve engellediği Omaha Plajı'nda önemli kayıplara uğradı.

İşgalden önce Müttefik bombardımanıyla etkili bir şekilde yok edilmemiş olan dik kayalıklardaki Alman mevzilerinden gelen şiddetli ateş de can kaybına neden oldu.

Almanlar kendilerini nasıl savunmaya çalıştı?

IWM'ye göre Almanya'nın Overlord Operasyonuna tepkisi "yavaş ve kafa karıştırıcıydı."

6 Haziran'da hava koşulları hâlâ kötüydü, birçok üst düzey komutan görevlerinde değildi ve Fortitude Operasyonu, Adolf Hitler'i, Normandiya Çıkarması'nın Pas de Calais'deki daha büyük bir saldırı öncesindeki bir aldatmaca olduğuna ikna etti.

Almanya'nın hava kuvvetleri, Amerika'nın Almanya üzerindeki bombalama operasyonlarına karşı koymak için başka yerlerde faaliyet gösteriyordu.

Üstelik Cesaret Operasyonu'nun başarısı, Pas de Calais'de bir saldırının hâlâ beklenmesi nedeniyle birçok ordu biriminin Temmuz ayına kadar Normandiya savaş alanından uzak tutulması anlamına geliyordu.

IWM, kıyı savunmasında görev yapan Alman birliklerinin "kendilerinden beklenebilecek kadarını yaptığını", ancak sonunda "susturulup" Müttefik birliklerinin iç bölgelere doğru ilerlediğini aktarıyor.

D Günü'nde kaç kişi öldü?

Commonwealth Savaş Mezarları Komisyonu'na (CWGC) göre yalnızca D Günü'nde yaklaşık 4 bin 440 Müttefik askerinin öldü, 5 bin 800'den fazla asker yaralandı veya kayboldu.

Omaha Sahili en kanlı çıkarma sahili olduğundan, amfibi çıkarmalarda en fazla askeri kaybeden ABD Ordusu oldu. CWGC'ye göre, D-Day'deki sahil saldırısında ve hava operasyonlarında yaklaşık 2 bin 500 Amerikan askeri öldü.

O günkü Alman kayıplarının kesin sayısı bilinmiyor, ancak bunların 4 bin ila 9 bin arasında olduğu tahmin ediliyor.

D-Day'in ardından ne geldi?

Müttefik kuvvetler, D Günü'nde Fransız kıyısında bir kale elde etmelerine rağmen  , Alman bombardımanının onları tekrar denize itme riskiyle karşı karşıya kaldı.

Normandiya'da asker sayısını ve teçhizatını Almanlardan daha hızlı bir şekilde oluşturmaları gerekiyordu, bu da Avrupa anakarasına sürekli bir çıkarma operasyonu sağlıyordu.

Müttefikler, bölgedeki köprüleri, demiryollarını ve yolları havaya uçurarak Almanların Normandiya'ya doğru ilerleyişini yavaşlatmak için hava güçlerini kullandılar. Bu, Müttefiklerin 77 gün sonra Normandiya'nın tam kontrolünü ele geçirmelerine ve Ağustos 1944'te kurtardıkları Paris'e doğru ilerlemelerine olanak sağladı.

Operasyonun savaş üzerinde nasıl bir etkisi oldu?

ABD Savunma Bakanlığı D-Day'i "Hitler'in zalim rejiminin sonunun başarılı başlangıcı" olarak adlandırıyor. IWM bunu "Batılı Müttefiklerin İkinci Dünya Savaşı'ndaki en önemli zaferi" olarak nitelendiriyor.

Müttefikler Normandiya'ya kuvvet göndererek kuzeybatı Avrupa'ya doğru ilerlemeye başlayabildiler. İkinci Dünya Savaşı Avrupa'da neredeyse bir yıl daha sürse de Overlord Operasyonu'nun başarısı Fransa'nın kurtuluşuna yol açtı ve Müttefiklerin Nazi işgali altındaki Avrupa'da Almanlarla savaşmasına olanak sağladı.

ABD'nin Ulusal 2. Dünya Savaşı Müzesi, D-Day'in başarısız olması halinde en az bir yıl boyunca Müttefiklerin bir çıkarma yapamayacağını belirtiyor.

Müze, bu süre zarfında Hitler'in, Nazi işgali altındaki Avrupa'nın kıyı savunmasını güçlendirebileceğini, uçak ve silahlar geliştirebileceğini, İngiltere'yi daha ağır bombalayabileceğini ve öldürme furyasını sürdürebileceğini söylüyor.

Sonuç olarak Batı cephesinde Müttefiklerin, doğu cephesinde de Rus askerlerinin savaşmasıyla, Alman Nazi kuvvetleri yenildi. 7 Mayıs 1945'te Almanya, Fransa'nın Reims kentinde koşulsuz teslimiyet anlaşmasını imzaladı. (İLKHA)