٩مین دیداری زانایان کە لە دیاربەکر بە بەشداری ژمارەیەکی زۆر زانایان بەڕێوەچوو بە بڵاوکردنەوەی بەیاننامەی کۆتایی کۆتایی هات.

٩مین دیداری زانایان بە بەشداری ژمارەیەکی زۆر زانا لە ناو وڵات و دەرەوەی وڵات بەڕێوەچوو.

دیدارەکە بە خوێندنی بەیاننامەی کۆتایی کە لە ٢٠ ماددە پێکهاتووە بە زمانەکانی تورکیا، کوردی، و عەرەبی کۆتایی هات.

بەیاننامەی کۆتایی ٩مین دیداری زانایان:

"الحمد لله رب العالمین و الصلاة و السلام علی محمد مصطفی و آله و اصحابه و اطباعه اجمعین

بە فەزل و کەرەمی خودا ٩مین دیداری زانایان بە تەوەری "تۆفانی ئەقسا و ئەرکی ئوممەت و زانایان (غەززە شکۆی ئوممەت)" لە بەرواری ٢-٣ی ربیع الاول / ٥-٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤ لە هۆلی کۆنفەڕانسی کوللییەی مزگەوتی سەلاحەدین ئەیوبی لە ناوچەی شاری نوێی دیاربەکر بە بەشداری زانایان لە ژمارەیەکی زۆر وڵات و شار کۆتایی هات.

ئەو بابەتانەی کۆتایی کە لە پێشکەشکردن و گفتوگۆکان لەم دیدارە بەرهەمدارەدا دەرکەوتوون، دەخەینە بەردەم زانایانی ئیسلام و ئوممەت.

١- قودس یەکەم قیبلەکەمان؛ وڵاتی تەواوی پێغەمبەرەکان و ئەرزی موتەهەرەیە کە خاتم الانبیاء حەزرەتی موحەممەد موستەفا (صلی الله علیه و سلم) لەوێ بۆ تەواوی پێغەمبەرەکان پێشنوێژی کردووە و لەوێوە چووە میعراج. تاکە شارەکە لە لایەن حەزرەتی عومەر بە خۆی وەرگیراوە.

دۆزی قودس؛ بێ ئەنجامدانەوەی جیاوازی فیرقەیی، مەشرەبی و مەزهەبی دۆزی هاوبەشی تەواوی مسوڵمانەکانە. ناتوانین قبول بکەین کە قودسەکەمان لە ژێر پێیەکانی کۆمەڵگەی مەلعونی سەرزەوی قاتیلەکانی پێغەمبەرەکان و موفسیدەکانی مرۆڤایەتی بێت.

٢- ٧ی تشرینی یەکەم کە تۆفانی ئەقسا دەستیپێ کرد هەروەها ڕۆژی فەتحی قودس لە لایەن سەلاحەدین ئەیوبییە. تۆفانی ئەقسا بەردەوامی سیلسیلەی جیهادی پیرۆزە کە لە تەواوی مێژووی ئیسلامدا بەردەوام بووە. بۆیە بوون لەگەڵ موجاهیدەکانی تۆفانی ئەقسا وەک پێویستیێکی باوەڕی بە حەزرەتی موحەممەد موستەفا صلی الله علیه و سلم قبول دەکەین.

٣- جووڵەکەکان لە مێژوودا پێغەمبەرەکانی خودایان کوشتوون؛ ئێستا بە فیسق و فوجوور، فوحشیات بە شێوەی مەعنەوی مرۆڤایەتی دەکوژن و مرۆڤەکان دەکەنە بەندەی بەندەکان. موجاهیدەکانی ئەقسا کە هەنێک گەنجن باوەڕیان بە پێغەمبەری کۆتایی هێناوە و سوپای پیرۆزن کە بۆ رزگارکردنی مرۆڤایەتی لە بەندەی بەندەکان موجادەلە دەکەن و نەک تەنها بۆ رزگاری فەلەستین، غەززە، قودس و مسوڵمانەکان بەلکو بۆ رزگاری تەواوی مرۆڤایەتی گیانیان فیدا دەکەن. ئەم دۆزە بۆ تەواوی مرۆڤایەتی دۆزێکی گەورەیە. مرۆڤ بوون پێویستی بە وەستان هەیە لە پاڵ ئەم دۆزەدا.

٤- خوێنی منداڵەکان، ئافرەتەکان، نەخۆشەکان و پیرەکان کە لە خاکەکانی پیرۆز لە تەنشت مزگەوتی ئەقسای وڵاتی پێغەمبەرەکان دەڕێژێت نیشان دەدات کە جووڵەکەکانی کە بەڵێنی ماف و یاسا بە مرۆڤایەتی دەدەن درۆزنەکانی نفرینلێکراون. نابێت مرۆڤایەتی و بە تایبەت مسوڵمانەکان و زانایانی مسوڵمانەکان لە بەرامبەر ئەم بانگێشتە بێگانە بن. ناتوانن بە نەبوو هەژمارکردنی ئەو شتانەی لە خاکەکانی پیرۆز روودەدات ڕۆژەکەیان تێپەڕێنن. ئەوانەی لە بەرامبەر ئەم رەوشە بێگانە بن لە ئەنجامدا بە خۆیان تووشی ئەو کارەساتە دەبن.

٥- شەڕەکانی سەهیۆنییەکان دژ بە لوبنان و هێرشەکانیان کە هەندێک جار لە لوبنان تێدەپەڕن، جارێکی دیکە بەڵگەن لەسەر ئەوەی کە فەلەستین تاکە ئامانجی ئەم کۆمەڵگە دڕندەیە نییە کە دژە موسڵمان و دژە مرۆڤە. لەم چوارچێوەیەدا دەڵێین، ئەی وڵاتان و گەلان و زانایانی ناوچەکە، پێش ئەوەی نۆرەی بۆمبارانکردنی ئێوە، بنەماڵە و منداڵەکانتان بێت، هەستن و لە تەنیشت ئەو موجاهیدانە بوەستن کە ئەمڕۆ دژ بە سەهیۆنییەکان موجادەلەیەکی سەخت دەکەن!

٦- ئەو سەدەیەی لەدوای خۆمان بەجێمان هێشت، دەرکەوت کە ئایدۆلۆژیاکانی بەشەری بۆ موسڵمانان فریادڕەس نین، هەروەها پەنابردن بۆ ویژدانی دوژمن چارەسەر بۆ موسڵمانان ناهێنێت. تۆفانی ئەقسا جارێکی تر نیشانی داین کە لە هەموو دونیادا کەسانی خاون ویژدان هەن دژی ئەو ستەمکارانەی کە دەوڵەمەندی زەوی غەسب دەکەن و دامەزراوەکانی وەک ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان بەدەست خۆیانەوە دەگرن.

٧- زانایان میراتگرانی پێغەمبەرانن. ئەوان بەرپرسن لە بەئاگاهێنانەوە و ئامادەکردنی ئوممەت و مرۆڤایەتی بەرامبەر بکوژانی پێغەمبەران. ئەرکی زانایان ئەوەیە کە هەوڵ بدەن بۆ ئەوەی هەریەک لە گەلەکەمان کۆببێتەوە بۆ دۆزی قودس.

پێویستە تۆفانی ئەقسا بە دەرفەتێک بزانین بۆ بەئاگاهاتنەوەی ئوممەت و بۆ ئەوەی ئیسلام بگاتە خەڵکانی دیکە. ئەرکی ئێمەیە کە وەسیلەیەک بین لە یارمەتیدانی ئەو کەسانەی کە بە هەوڵی موجاهیدەکان و خوێنی شەهیدان بەئاگا هاتوون بۆ گەیشتن بە ئیمان. ئەوان دەبێ ئیمان وەک پاداشتی ویژدانیان بەدەست بهێنن و دەبێت وەسیلەیەک بین لەم کارەدا.

٨- سوڵتان عبدالحمید خان بۆ ئەوەی خاکەکانی فەلەستین لە داگیرکاری سەهیۆنییەکان رزگار بکات لە سەر ناوی خۆی تاپۆی کردووە. ئێمەش ئەمە وەکو تاپۆیێک قبول دەکەین کە لە سەر ناوی ئوممەتی ئەنجام دراوە. دەبێت هەر مسوڵمانێک فەلەستینی وەک ئەوەی لە تاپۆی خۆیدایە خاوەنداری لێ بکات. هەر تاکێک سەرەتا دەبێت بەرپرسیارێتی خۆی لە ئەستۆ بگرێت، پاشان هەوڵێک بدات بۆ کۆکردنەوەی خوشک و براکانی بۆ دۆزی قودس. چونکە دۆزی قودس دۆزێکی هێندە پیرۆزە کە ناتوانین بۆ یەکتری جێبهێڵین.

٩- گەلی کوردی موسڵمان لە پێشەنگەوە بوو لە فەتحکردنی مزگەوتی ئەقسا لە دژی خاچپەرستان و لە پێشگرتن لە لەشکرکێشی لەلایەن مەغۆلەکانەوە. ئەمڕۆش گەلەکەمان هەمان ئیرادەی هەیە. ساڵێکە هەموو قوربانییەک دەدات بۆ پشتگیریکردنی براکانی. ئێمە پێکەوە دژی ئەو پڕوپاگەندەیە دەجەنگین کە هەوڵی دوورخستنەوەی دەدات لەم ئیرادە و فیداکارییە.

١٠- موجادەلەی موجاهیدەکان لە فەلەستین کە ساڵێکە بەردەوامە جارێکی تر نیشانی داین کە ئەگەری هەیە شەڕ لەگەڵ سەهیۆنییە دڕندەکان بکرێت، هەرچەندە هەموو ئەو دەرفەتانەیان لەبەردەستدایە کە لە مرۆڤایەتی غەسبیان کردووە. بە ئیزنی خودا هیچ هێزێکی مرۆیی نییە کە بتوانێت بەرامبەرمان بوەستێت کاتێک ئێمە وەک موسڵمان سەیری فەزیلەتەکانی یەکتر بکەین نەک کەموکوڕیەکانمان و کۆببینەوە و بۆ حەقیقەت یەکبگرین.

١١- هۆکاری خوێنڕشتنی ئەمڕۆ لە زۆرێک لە جوگرافیاکان بەتایبەتی لە فەلەستین و لوبنان و تورکستانی ڕۆژهەڵات بۆ ئەوەیە کە ئومەت لاوازە. چونکە "هەر بەڵایەک بەسەرتدا بێت، بەهۆی ئەوەی دەستەکانت کردوویانە". دەبێت هۆکارەکانی لاوازی ئوممەت ئاشکرا بکرێن و بەو پێیە شێوازی چارەسەرکردن پەرەی پێبدرێت.

١٢- کێشەی ڕاستەقینەی موسڵمانان شکستیان نییە لە بەرەکانی جەنگدا، بەڵکو ئەو تێکچوونەیە کە لە مەیدانی فیکری و کردەییدا کەوتوونەتە ناویەوە. هەموو ئەو رووداوانەی بەسەریاندا دێت دەرئەنجامی ئەمەیە. پاشان تەنها بە چارەسەرکردنی کێشە سەرەکییەکە کێشەکانی تر چارەسەر دەبن.

١٣- ئەگەر هەموو کەسێک بکەوێتە ناو نائومێدیشەوە، زانایان هەرگیز نائومێد نابن، ئازایەتی لە دەوڵەتمەداران و ئەو کۆمەڵگایەدا دەبەخشن کە تێیدا دەژین و مژدەی چرای گەشاوەی سەرکەوتن دەدەن. زانایانی ئوممەتی ئیسلامی کە میراتگری پێغەمبەرانن، دەبێ بێنە پێشەوە و بەرپرسیارێتی پاراستنی عیززەت و شەرەفی ئیسلام لە ئەستۆ بگرن لەم سەدەیەدا کە ئوممەت بێ سەر و بێ سەرکردە ماوە.

١٤- دەرکەوت کە ئەو بانگەوازانەی کە بۆ ڕاگرتنی دڕندەیی سەهیۆنی ئیسرائیل کرابوون، بێ ئەنجام مانەوە و بەس نەبوون. ئیتر کاتی هەنگاوی کۆنکرێتی و بەکارهێنانی هێز لە دژی ئیسرائیلی سەهیۆنیی هاتووە.

١٥- پێویستە بەڕێوبەرانی وڵاتەکان ئاگادار بکرێنەوە کە بۆ ئەوەی واز لە تەماشاکردنی ستەم بهێنن و واز لە هاوکاری لەگەڵ سەهیۆنییەکان و خیانەت بهێنن. پێویستە هەموو پەیوەندییە سیاسی و سەربازی و ئابوورییەکان لەگەڵ رژێمی سەهیۆنی بپچڕێن و گەمارۆ بسەپێندرێت.

١٦- ئەو ڕاستییەی کە ئیحیای ئیسلامی لەم سەدەیەدا بە دۆزی قودسەوە ئیندێکس کراوە، ئەوە نیشان دەدات کە بەئاگاهاتنەوەی کۆمەڵگاکانمان دەبێتە هۆی ڕزگاربوونی قودس لە داگیرکاری و بەئاگاهاتنەوەی مرۆڤایەتی لە دژی سەهیۆنیزم و وەسیلەی رزگاری لە دەست بەندایەتی بۆ بەندەکان. پێویستە پرسی قودس و مزگەوتی ئەقسا، داستانەکانی قارەمانانی غەززە و فەلەستین و ئاگری بەرخۆدان لە دژی کۆلۆنیالیزمی سەهیۆنی لە رووحی نەوەکاندا زیندوو بهێڵرێتەوە.

١٧- تۆفانی ئەقسا سەلماندی کە مافی سەرکوتکراو و پێشێلکراو بە هیچ ڕێگەیەکی تر جگە لە جیهاد و بەرخۆدانی شەرەفمەندانە ڕزگار ناکرێت و ناپارێزرێت. چونکە "بۆ مرۆڤ تەنها پاداشتی ئەوە هەیە کە کار بۆی دەکات." (سورەی نەجم: ٣٩) خوای گەورە هیچ هەوڵێک بەفیڕۆ نادات. ئەو تۆوەی فڕێ دەدرێتە ناو زەوی سەوز دەبێت و تۆوی سەوز گەشە دەکات.

١٨- ئەو خوێنە پاکەی کە لە کۆلان و شەقامەکانی غەززەدا دەڕژێت، نەوە پاکەکان پەروەردە دەکات کە قوربانییە گەورەکان و بۆست بە بۆست خاکە فەلەستینییەکان، قەدریان دەزانن. نە دڵۆپێک خوێن، بۆستێک خاک، یان لقێکی زەیتون بەفیڕۆ ناچێت. ئەم نەوەیانە ئەوانە دەبن کە مافی خۆیان بۆ خاوەن مافەکانیان دەگەڕێننەوە.

١٩- تۆفانی ئەقسا رووداوێکی کاتی نییە، بەرجەستەکردنی ئیرادەی ئیسلام و ڕۆحی خۆڕاگرییە کە تا ئێستاش لە دڵی موسڵماناندا هەستی پێدەکرێت. تا ئەوکاتەی داگیرکاری سەهیۆنی کۆتایی دێت و مزگەوتی ئەقسا و قودسی شەریف و هەموو فەلەستین ئازاد نەکرێت، پێویستە ئەولەویەتی سەرەکی ئەوانەی ئەمڕۆ بەناوی ئیسلامەوە کاردەکەن، پشتیوانی لەم کارە و وەستانەوە بێت لەگەڵ خەڵکی غەززە.

٢٠- دەبێت کاڵای سەهیۆنییەکان و دەوڵەت و کۆمپانیاکانی پشتیوانیان بایکۆت بکرێت. بە بەکارهێنانی کاڵاکانیان با دەستمان بە خوێنی براکانمان پیس نەکەین. دەبێت بە شکاندنی بایکۆت رێگای گواستنەوەی تەقەمەنی بۆ سەهیۆنییەکان دابخەین. دەبێت بە کەڵک وەرگرتن لە هەموو تواناکانمان هاوکار و پشتیوانی براکانمان بین کە لە دژی دڕندەیی سەهیۆنییەکان موجادەلە دەکەن."(İLKHA)