ئیسحاق ساغلام یاریدەدەری سەرۆکی گشتی هودا پار لە پارێزگای وان کۆنفڕانسێکی میدیایی ڕێکخست و ڕاگەیاند کە "لە وان وۆرکشۆپی چارەسەری مرۆیی بۆ پرسی کورد ڕێکدەخەن."

پارێزەر ئیسحاق ساغلام یاریدەدەری سەرۆکی گشتی هودا پار لەبارەی وۆرشکپی چارەسەری مرۆیی بۆ پرسی کورد کە بڕیارە ڕۆژی شەممە لە وان ڕێکبخرێت کۆنفڕانسێکی میدیایی ڕێکخست.

ناوبراو وتی، "'ئیتر هیچ کێشەیەک نییە. سەیرکە، تیرۆر نییە، توندوتیژی نییە. بۆیە ئەم کێشەیە تەواو بووە.' ئێمە ناتوانین ئەم شتانە بلێین. ڕێبازێکی لەم شێوەیە دەتوانێت ببێتە هۆی ئەوەی لە داهاتوودا ڕووبەڕووی کێشەی گەورەتر ببینەوە."

"ئێمە ئەمڕۆ کاریگەری ئەو پلان و بەرنامەیانە دەبینین کە ٢٠-٢٥ ساڵ لەمەوبەر دروستکراون"

ساغلام کۆنگرە ڕۆژنامەوانییەکەی بە پێشکەشکردنی پرسە و سەرەخۆشی بۆ ئەو کەسانەی لە بومەلەرزەکەی وان ساڵی ٢٠١١ گیانیان لەدەستداوە و سەرەخۆشی لە بنەماڵەکانیان کرد و هیوای خۆی دەربڕی کە ئازاری لەو شێوەیە جارێکی دیکە ڕوونەداتەوە.

ساغلام جەختی لەوە کردەوە کە لەم ساڵانەی دواییدا یارییە گەورە جیهانییەکان لە ناوچەکەماندا ئەنجام دراون و وتی، "هیوادارین چیتر لەم یارییانەدا کەسایەتی نەبین، بەڵکو خۆمان وەک پێکهاتەیەک لەو پلانانە ببینین کە دادەنرێت، لە دەوری مێزەکە دانیشتووین. ئەمە هیوا و ئاوات و چاوەڕوانی ئێمەیە. بەتایبەت لە سەردەمی بەهاری عەرەبیدا کە لە ساڵی ٢٠١٠ دەستی پێکرد، رووداوی گەورەمان لە جیهانی ئیسلامیدا ئەزموون کرد. دواتر ئەمە لە وتارێکی کۆڵین پاولدا دەرکەوت کە دواتر وەک وەزیری دەرەوەی ئەمریکا کاری کردووە کە وتبووی، 'سنووری ٢٢ وڵاتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەگۆڕێت.' ئەمەش تورکیاش دەگرێتەوە. ئێمە ئەمڕۆ کاریگەری ئەو پلان و بەرنامەیانە دەبینین کە ٢٠-٢٥ ساڵ لەمەوبەر دروستکراون. ئێمە وەک هودا پار، کاتێک بەرنامەی حزبەکەمان لە ساڵی ٢٠١٢دا نووسی، سەرنجمان بۆ ئەم بابەتانە ڕاکێشا."

"ئێمە وۆرکشۆپێک سازدەکەین، کە وەک درێژەپێدەری وۆرکشۆپی دیاربەکر وەسفی دەکەین"

ساغلام ڕایگەیاند کە پرسی کورد بە ڕەهایی دەبێت چارەسەر بکرێت و وتی، "پرسی کورد یەکێکە لەو بابەتانەی کە بەردەوام سەرنجی لەسەر دەدەین. لە ساڵی ٢٠١٥ لە دیاربەکر لەگەڵ چەندین ڕێکخراوی مەدەنی وۆرکشۆپێکمان لە ژێر ناوی "چارەسەرێکی ئیسلامی بۆ پرسی کورد" ساز کرد. زۆر کەس لە تورکیا کە قسەیان لەسەر ئەم بابەتە هەیە و نیگەرانن لەو بابەتە. هەموویانمان کۆکردەوە. لە مانگی شوباتی ساڵی ڕابردووشدا وۆرکشۆپێکی دوو ڕۆژەمان لە دیاربەکر بەناونیشانی 'چارەسەرێکی مرۆیی بۆ پرسی کورد' سازکرد. سیاسەتمەداران و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و ڕابەرانی بیروڕا هاتن و بۆچوونی خۆیان لەسەر ئەم بابەتە دەربڕی. ئێمە بە ڕاگەیاندنی کۆتایی ئەمەمان بۆ تورکیا ڕاگەیاند و کۆمان کردەوە بۆ کتێبێک بۆ بەکارهێنانی زیاتر. بەهیوای ئەوەی ڕۆژی شەممە ٢٥ی ئۆکتۆبەر وۆرک شۆپێک لە شاری وان بە ناوی 'چارەسەرێکی مرۆیی بۆ پرسی کورد' ساز بکەین، کە وەک درێژەپێدەری وۆرکشۆپی دیاربەکر وەسفی دەکەین."

"'ئیتر هیچ کێشەیەک نییە، سەیرکە، تیرۆر نییە، توندوتیژی نییە، بۆیە ئەم کێشەیە تەواو بووە.' ئێمە ناتوانین ئەم شتانە بلێین. ڕێبازێکی لەم شێوەیە دەتوانێت ببێتە هۆی ئەوەی لە داهاتوودا ڕووبەڕووی کێشەی گەورەتر ببینەوە"

ساغلام ئاماژەی بەوە کرد کە ژمارەیەکی زۆر پسپۆر، کەسایەتی ئەکادەمی، سیاسەتمەدار، نووسەر بەشداری لە وۆرکشۆپەکە دەکەن و وتی، "ئێمە بانگەشەی ئەوە ناکەین کە 'دوای بەرنامەی وان، ئیتر پرسی کورد نامێنێت.' زۆر شت لەسەر ئەم پرسە وەک چارەسەرێک وتراوە. هەمووان هەنگاویان ناوە بۆ ئەم فەزایە و بۆچوونی خۆیان دەربڕیوە. ئێمە جار جارە کۆدەبینەوە و قسە دەکەین و چارەسەرەکانمان پێشکەش دەکەین، بەڵام شتێک ڕوودەدات، مێزەکە دەکەوێتە خوارەوە و لە ڕۆژەڤ دەکەوێت. ئەم بابەتە کێشەیەک نییە کە ئەمڕۆ سەریهەڵدابێت. بەداخەوە لە سەرەتای دامەزراندنی دەوڵەتەوە کێشە بووە. چونکە بەڕای ئێمە لە کۆمەڵناسییەکدا دەژین کە بناغەکانی کەموکوڕی تێدایە. کردارگەلێک کران کە لەگەڵ کۆمەڵناسی ئێمە و بیروباوەڕەکانمان و پێکهاتەی کولتووری و نەتەوەییمان ناگونجێت و لە ئەنجامدا ئازارێکی زۆرمان چەشت. هەندێک جار باسی ئەم بابەتە دەکەین و هەندێکی تریش ڕووبەڕووی دۆخێک دەبینەوە کە دەڵێین 'ئەم کێشەیە نەماوە'. بە واتایەکی تر ئێمە لە دۆخێکدا نین کە 'زبڵ و خاشاک لە ژێر فەرشەکەدا بشۆین'، بڵێین 'چیتر کێشە نییە. سەیرکە، تیرۆر نییە، هیچ توندوتیژییەک نییە. بۆیە ئەم کێشەیە کۆتایی هاتووە'. ڕێبازێکی لەم شێوەیە دەتوانێت ببێتە هۆی ئەوەی لە داهاتوودا ڕووبەڕووی سەختی و کێشەی گەورەتر ببینەوە."

"بەهۆی سەپاندنی عەلمانیەت، مرۆڤەکان ناتوانن بەو شێوەیەی کە خۆیان دەیانەوێت بە پێی ئایینەکەیان بژین"

ساغلام هەروەها ڕایگەیاند کە چالاکییەکانی دیکە بۆ چارەسەرکردنی پرسی کورد ئەنجام دەدرێن و وتی، "ئایا کێشەی ئێمە تەنیا پرسێکی کوردە؟ بێگومان تەنیا پرسی کورد نییە. هەروەها کێشەی ئابووریشمان هەیە. هەروەها کێشەی کۆمەڵایەتی تریشمان هەیە. گروپە کۆمەڵایەتییە جیاوازەکان لە ناوچە جیاجیاکانی وڵاتەکەمان کێشەی تایبەتی خۆیان هەیە. بێگومان ئەمانەش پێویستیان بە چارەسەرکردن هەیە. بەڵام دوو کێشەی بنەڕەتیمان هەیە. لە تورکیادا ستەم هەیە سەبارەت بەو بابەتانەی کە پەیوەندییان بە ئیمانەوە هەیە. بەهۆی سەپاندنی عەلمانیەت، مرۆڤەکان ناتوانن بەو شێوەیەی کە خۆیان دەیانەوێت بە پێی ئایینەکەیان بژین. دووەم: بەداخەوە ئێمە سیستەمێکمان لە تورکیا هەیە کە لەسەر بنەمای تورکییەت دامەزراوە و ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی کە پراکتیزەیەک کە دەبێتە هۆی پشتگوێخستنی دەستووری خەڵکی دیکەی غەیرە تورک. ئێستا، با ئەم نادادپەروەرییە نەکەین. بە واتایەکی تر ئێمە لەو دۆخەدا نین کە ٣٠ یان ٤٠ ساڵ لەمەوبەر تێیدا بووین. ڕەنگە نەتوانین بڵێین ئینکاری بوونی نەماوە."

"تەنیا ئەوەی کە کورد بە فەرمی نەناسراوە، بەڵگەیەکی بەسە بۆ داننان بە بوونی ئەم مەسەلەیە"

ناوبراو لە بەردەوامی وتی، "لە تورکیا کاتێک کورد لە پەرلەمانی ئەم میللەتە بە زمانی خۆی قسە دەکات، دەکرێت مایکرۆفۆنەکانی بکوژێنرێتەوە و قسەکانی ببڕدرێت. ئەوەی کە کوردی بە فەرمی نەناسراوە، بە فەرمی نازانرێت و هیچ یاسایەک لەبارەیەوە نییە، بە بڕوای من بەڵگەیەکی بەسە بۆ داننان بە بوونی ئەم مەسەلەیە. بەڵام کێشەکە زۆر گەورەتر و گشتگیرترە و ناتوانرێت بە سادەیی پێی بڵێین پرسی زمان."

"با ئەم جیاوازییانەی نێوانمان نەبنە مایەی ململانێ و ناکۆکی"

ساغلام ئاماژەی بەوەشکرد، دەبێت پرسی کورد چارەسەربکرێت بۆ ئەوەی ڕێگری لە دەستوەردانی دەرەکی بکرێت و وتی، "با ئەم جیاوازییانەی نێوانمان نەبنە مایەی ململانێ و ناکۆکی. با ببێتە مۆزایکێکی زیندوو و کولتووری. وڵاتانێک هەن کە ئەم کارەیان کردووە و لە شارستانیەتی ئێمەشدا بوونی هەیە. لە کۆمەڵگا ئیسلامییەکاندا هیچکات جیاوازی عەشایەری نەبووەتە هۆی نامۆبوون. هەرکەسێک لەچوارچێوەی ئیسلامدا فەرهەنگی خۆی ژیاوە و بۆ نەوەکانی داهاتووی گواستۆتەوە. با ئەم هاودەنگی و یەکڕیزییە دابمەزرێنینەوە کە ڕەگ و ڕیشەی لە شارستانیەتی ١٥٠٠ ساڵەی خۆماندا هەیە. ئێمەش بۆ ئەم شتە هەوڵ دەدەین."

ساغلام ڕۆژنامەنووسانی بانگهێشتی "وۆرکشۆپی چارەسەری مرۆیی بۆ پرسی کورد" کرد، کە ڕۆژی شەممە لە شاری وان بەڕێوەدەچێت و دواتر وەڵامی پرسیارەکانیان دایەوە.(İLKHA)